Wêranşar, Riha

Wêranşar Viranşehir
Wêranşar
Navçe
Welat	Bakurê Kurdistanê
Dûgel	Tirkiye
Parêzgeh	Riha
Serbajar	Wêranşar
Qeymeqam	Önder Çengel
Hejmara bajarokan	2 bajarok
Hejmara gundan	115 gund
Gelhe (2020)	204.100 kes
Rûerd	1.843 km2
Berbelavî	86,5 kes/km2
Bajarê navendî
Gelhe (2009)	89.940 kes
Koordînat	37°13′57″Bk 39°45′57″Rh
Bilindayî	560 m
Koda postayê	63700
Koda telefonê	(+90) 414
Wêranşar Wêranşar (Tirkiye)

Wêranşar (bi tirkî: Viranşehir, bi yewnanî: Κωνσταντίνη, Konstantíne, bi suryanî: Tella) yek ji navçeyên herî mezin ê Rihayê ye. Dîroka Wêranşarê digihije berî zayinê 9000 salî.^{[çavkanî hewce ye]}

Xwarin

Li herêma Wêranşarê fêkiyeke taybet a bi navê Şelengo heye. Şelengo weke petîxê biçûk e. Xwarina wî wekî xîyara ye.Xwarineke bi navê Sogîlme jî heye ku bi bacanreşk tê çêkirin. Bacanê reş davêjin nava tenûrê, piştî wê bi sîra di nav rûn de sor dikin.

Çand

Çanda Wêranşarê bi gelemperî li ser çanda Kurdan e.

Dîrok

Navê Wêranşarê dî dema Roma û Bîzansiyan de Antoniopolis û Konstantina bû.

Navê bajêr tê wateya "bajarê wêran/xirbe" (bi inglîziya kevin: mierran, bi zimanên îranî: vîran) û bi rastî jî di dîroka xwe de cend caran hatiye hilweşandin.^{[çavkanî hewce ye]}

Tê gotin ku tirbên pêxember Eyûb û Îlyas li gundê Nebeyûb hatine dîtin.^{[çavkanî hewce ye]}

Li gorî dîroknasê Bîzansê John Malalas, ev bajar di dema împeratoriya Romayê de ji aliyê Konstantîn I ve li nêzî bajarê kevn yê Maximianopolis hatiye avakirin. Bajar ji aliyê êrîşa farisan û erdhejeke giran ve hatiye hilweşandin.^{[çavkanî hewce ye]}

Ji sala 363 heta 540an ev bajar bûye cihekî giring yê dema Bîzansê, bi taybetî jî di serên di nava faris û romaniyan. Herwiha, Antoniopolis weke navenda Edessa jî hatiye bikaranîn. Keşîşê Edessayê Yakûb Baradaeus li vir ji dayik bûye. Bajar di sala 639an de ji aliyê ereban ve tê fethkirin.

Aboriya navçeyê

Wêranşar li parêzgeha Rihayê weke navenda pemûyê tê nasîn. Ji ber çandiyariya xwe ya pêşktî aboriya bajêr her ku diçe mezrir dibe û bûye mînakek bo hemû bajarên Kurdistanê.

Erdnîgarî

Li rojhilatê Wêranşarê Qoser, li bakur-rojhilat Dêrik û Çiyayê Mazî, li başûr Serê Kaniyê, li Rojava Riha, li bakur-rojava Siwêreg û li bakur Çinar heye.

Bilindayiya ji rûyê avê 620 m ye. Dûrbûna wê ya ji Rihayê 92 km ye.

Wêranşar bajarekî di deştê de ye. Mirov dikare bêje ti çiya lê tune ye. Li Wêranşarê çemekî bi navê Cûrcûb heye.

Navên eşîrên li Wêranşarê

• Xidrekan
• Kûran
• Çemkan
• Çuvan
• Dêwan
• Seyidan
• Şêxan
• Kumnexşan
• Berguhanan
• Nasiran
• Çûvan
• Mendan
• Dodikan
• Qeregêçî
• Merwanî
• Bilikî
• Kopanî
• Masekî
• Torinî
• Cemaldîna

Gundên Wêranşarê

Ji bo gundên Wêranşarê binêre: Gundên Wêranşarê

Çavkanî

• Dr Ebdulla Xefur (Abdulla Ghafur) (2000). "Kurdistan - Dabeşî kargêrî terrîtorî 1927-1997". Stockholm.

Girêdanên derve

 Li Wikimedia Commons medyayên di warê Wêranşar, Riha de hene.

• Malpera şaredariya Wêranşarê