Wêranşar, Riha

Navçeya Wêranşarê Viranşehir
Wêranşar
Navçe
Welat	Bakurê Kurdistanê
Dûgel	Tirkiye
Parêzgeh	Riha
Serbajar	Wêranşar
Hejmara bajarokan	2 bajarok
Hejmara gundan	115 gund
Gelhe (2014)	181.072 kes
Rûerd	1.843 km2
Berbelavî	86.5 kes/km2
Bajarê navendî
Gelhe (2009)	89.940 kes
Koordînat	37°13′57″Bk 39°45′57″Rh
Bilindayî	560 m
Koda postayê	63700
Koda telefonê	(+90) 414
Nexşeya cihan Tirkiye Wêranşar

Wêranşar (bi tirkî: Viranşehir, bi yewnanî: Constantina an jî Constantia, Κωνσταντίνη, bi suryanî: Tella) yek ji navçeyên herî mezin ê Rihayê ye. Li Wêranşarê nêzîkî 150.000 kes dijîn. Dîroka Wêranşarê digihije berî zayinê 9000 salî.

Dîrok

Navên Wêranşarê di dema Roma û Bîzansiyan de Antoniopolis û Konstantina bû.

Navê bajêr tê wateya "bajarê wêran/xirbe" (bi ìngilîziya kevin: mierran, bi zimanên îranî: Vîran) û bi rastî jî di dîroka xwe de cend caran hatiye hilweşandin.

Tê gotin ku tirbên pêxember Eyûb û Îlyas li gundê 'Eyyup Nebî' hatine dîtin.

Li gorî dîroknasê Bîzansê John Malalas, ev bajar di dema Emparatoriya Roman de ji aliyê Konstantîn I li nêzî bajarê kevn yê Maximianopolis hatiye lêkirin. Bajar ji aliyê êrîşa Farisan û erdhejeke giran hatiye hilweşandin.

Ji sala 363 heta 540'an ev bajar bûye ciheke giring yê dema Bîzantînê, bi taybetî jî di serên di nava Faris û Roman. Herwiha, Antoniopolis weke navenda Edessa jî hatiye bikaranîn. Keşîşê Edessayê Yakûb Baradaeus li vir jidayik bûye. Bajar di sala 639'an de ji aliyê Ereban ve tê feth kirin.

Aboriya navçê

Wêranşar li parêzgeha Rihayê weke navenda pemûyê tê nasîn. Ji ber çandiyariya xwe ya pêşktî aboriya bajêr her ku diçe mezrir dibe û bûye mînakek bo hemû bajarên Kurdistanê.

Erdnîgarî

Li rojhilatê Wêranşarê Qoser, li bakur-rojhilat Dêrik û Çiyayê Mazî, li başûr Serê Kaniyê, li Rojava Riha, li bakur-rojava Siwêreg û li bakur Çinar heye.

Bilindayiya ji rûyê avê 620 m ye. Dûrbûna wê ya ji Rihayê 92 km ye.

Wêranşar bajarekî di deştê de ye. Mirov dikare bêje ti çiya lê tuneye.

Navên eşîrên li Wêranşarê

• Xidrekan
• Kûran
• Çemkan
• Dêwan
• Seyidan
• Şêxan
• Kumnexşan
• Berguhanan
• Nasiran
• Çûvan
• Mendan
• Dodikan
• Qeregêçî
• Merwanî
• Bilikî
• Kopanî
• Masekî
• Torinî
• cemaldîna

Gundên Wêranşarê

Ji bo gundên Wêranşarê binêre: Gundên Wêranşarê

Çavkanî

• Dr Ebdulla Xefur (Abdulla Ghafur) (2000). "Kurdistan - Dabeşî kargêrî terrîtorî 1927-1997". Stockholm.

Girêdanên derve

 Li Wikimedia Commons medyayên di warê Wêranşar, Riha de hene.

• Malpera şaredariya Wêranşarê