Zimanê gîlekî

Gîlekî
گیلکی Giləki
Welatên lê tê axaftin	Îran
Herêm	Gîlan
Axiverên zimanê zikmakî	2-4 milyon
Malbata zimanî	Zimanên hind û ewropî Zimanên hind û îranî Zimanên îranî Zimanên îranî yên rojava Zimanên îranî yên bakur-rojava Zimanên deryaya Qezwînê Gîlekî
Awayên kevn
Sîstema nivîsê	Tîpên erebî
Kodên zimanî
ISO 639-3	glk

Zimanê gîlekî (bi farisî: گیلکی، گیلی‎, lat. gîlanî, gîlî) zimanek e, yê ku li herêma Gîlanî ya Îranê tê axaftin. Ew yek ji şaxên Hind û Ewropî û dikeve beşa zimanên îranî yên bakurê rojava.

Mirov dikare gîlekî bi sê paran bike: gîlekiya rojava, Gîlekiya rojhilat û galeşî (li çiyayên Gîlanê tê axaftin). Di navbera gîlekî û mazenderanî de, zimanekî dinî ji îraniya bakurê rojava ye, gorî wuşeyên xwe pir hevşibî he ye. Gorî hin çavkaniyan hejmara gîlekîaxêvan di 1993'an de dorî 3 milyon kes bû.

Gîlekî bi zimanê zazakî ve jî, ji hin hêlan de pir li hev tên. Bi zimanê farisî ve jî, ji hêla rêzimanî jî gelek cidatî peyda bûne. Di zimanê gîlekî de hembera farisî (û gelemperî hembera kurdî) rengdar û tûnîkerli ber tûnîbûyîn xwe tên.

• Nola ku di gîlekiya rojava de mêhin zakan (zarokê mêhîn) (farisî, beçayî mêhîn); gîlekiyê rojhilat de xirsî kutî (çêla hirç) (farisî, beçî xers).

• Mînakî bo rêngdaran: gilekiya roava pîlla-yî zakan (zarokê mezin), sûrx gul (gola sor); gîlekiya rojava: sard aw (ava sar) (farisî, abî sard ), kul çaqû (kêra tûj) (farisî, çaqû-yî tîz).

Berhevdana gîlekî û kurdî

Gîlekî	Kurmancî	Kirmanckî/Zazakî
zay/zak	zarok	doman, qîj
ĵor	jor	cor
kîĵa/kilka	keç, kîj	kêna,çêna
daar	dar	dar
bûşû	biçe (here), biço	so, şo
purd	pir, pird	pird
zama	zava, zama	zama
çê gûdin	çêkirin	pêrotene, viraştene
xûr	ewr, hewr
kîlîk (gîlekiya kevnar)	kûleke
rîka	role (xortê/a biçûk)	xortî, gencî
jeqele	çikole
rûja (stêrk)	roj	roz/roc, tîj
dîm	demûçew, devûçev, dirûv	rêçe

Girêdanên derve

• Zimanê GÎlekî ji Îranîca de ^{Girêdana arşîvê 2007-12-14 li ser Wayback Machine}
• A weblog on Gilaki language ^{Girêdana arşîvê 2008-05-30 li ser Wayback Machine}
• Helbest û Helbestvanên Gîlekî ^{Girêdana arşîvê 2011-06-04 li ser Wayback Machine}
• Ferhenga serhêl Gîlakî-Farisî ^{Girêdana arşîvê 2006-10-19 li ser Wayback Machine}