Gewriya mirov
Gewrî[1], gerû (bi îngilîzî: pharynx[2] ).
Gewrî endamek hevbeş e ji bo heris û henaseyê.[3]Têkiliya gewrî(gerû) bi valahiya poz (lûtekelên), valahiya dev, sorsorik(soriçk) û qirikê heye. Mirov ji poz û dev henase werdigre[4], hewa bi navbeynkariya gewriyê derbasê qirrikê dibe û bi navbeynkariya borrîhewa (trake) diçe pişikan. Herwiha xurek jî ji dev bi navbeynkariya gewrî derbasê sorsorikê dibe û diçe gedeyê. Xurek di devê mirov de bi cûtinê şil dibe, bi alîkariya diranan pêrçe dibe û tê hêrandin. Xurekê hêrandî wekî loq bi nav dibe. Ziman loqê arasteyê gewrî dike. Ango divê xurek ji gewriyê raste rast derbasî sorsorikê bibe û nekeve valahiya poz an jî qirikê. Gava mirov xurek dadiqurtîne, valahiya poz ji aliyê nermika azmanê dev û zimanok ve tê girtin bi vî awayê xwarin û vexwarin nakeve nav valahiya poz.[4] Di qirrika mirov de Li ser devê borrîhewayê de pêkhateyek kirkirakî heye. Ev pêkhate wekî zimanê kirkirokê( epîglotîs) bi nav dibe.[5]Bi daqurtîna loqê, borrîhewa ber bi jor bilind dibe[5], zimanê kirkirokê jî ber bi jêr dilive bi vî awayê devê borrîhewayê ji aliyê zimanê kirkirokê ve tê girtin. Bi girtina devê valahiya poz û devê borrîhewayê, tenê yek rê ji bo loqê dimîne,ew jî sorsorik e[3]. Bi paldana ziman, loqê xurek ji dev derbasî gewrî dibe, ji gewrî jî derbasî sorsorikê dibe.
Anatomî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Gewrî debaşî sê beşan dibe[2]:
- Gewriya pozê (Nasopharynx)
- Gewriya dêv (Oropharynx)
- Gewriya qirrikê (Larygopharynx)
Pêşangeh[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- ↑ Kovara kurmancî, instituta kurdî li Parîs
- ↑ a b Cullen, Katherine E.( 2009) Encyclopedia of Life Science. Facts On File. p434 ISBN: 0-8160-7008-3
- ↑ a b Johnson, Leland G. (1987 )Biology. 2nd ed., Wm. C. Brown,. ISBN 0-697-04972-8
- ↑ a b OpenStax, Anatomy & Physiology, OpenStax ,2013 [1]
- ↑ a b Villee, Claude Alvin, et al.( 1989) Biology. 2nd ed., Saunders College Publishing. ISBN 0-03-023417-4