Fransayî

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Fransayî
Français (nêr), Française (mê)

1. Rêz: Jeanne d'ArcJacques CartierDescartesMolièreBlaise Pascal
XIV. LouisVoltaireDiderotNapolyon
2. Rêz: Victor HugoAlexandre DumasÉvariste GaloisPasteur
Jules VerneEiffelde CoubertinToulouse-LautrecMarie Curie

3. Rêz: ProustCharles de GaulleJosephine BakerCousteauCamus
Édith PiafFrançois MitterrandBrigitte BardotZidane
Gelhe tevahî
Tevahî li Cîhanê 113 000 000
Herêmên ku lê şêniyên sereke ne
Fransa67 087 000[1]
DYA8 228 623[2]
Arjentîn6 800 000[3]
Kanada5 077 215[4]
Şîle700 000[5]
Brezîl500 000[6]
Ûrûguay300 000[7]
Perû255 000[8]
Îtalya250 000[9]
SwîsreSwîsre Swîsre158 862[10][11]
Keyaniya Yekbûyî126 049[10]
 Madagaskar124 000[12]
AlmanyaAlmanya Almanya123 281[13][14]
Belçîka123 076[15]
Awistralya118 000[16][17]
Maroko100 000
Spanya92 000[10][18]
Îslenda85 000[19]
Meksîk60 000[20]
Cezayir32 000[10]
Çîn31 000[10]
Lûksembûrg31 000[10][21]
Holenda23 000[10]
Senegal20 000[10]
 Maurîtius15 000[22]
 Hong Kong10 000[23][24]
Monako10 000[25]
AwistriyaAwistriya Awistriya8 246[26]
 Çekya5 503
Komara Domînîk3 434
Ziman
Fransî, d'oïl, oksîtanî, awvergnatî, korsîkayî, katalanî, arpîtanî, germanî, bretonî, baskî
Baweriya dînî
Têkildarên komên etnîkî
Gelê Keltiyan, Gelê Latînî, Gelê Germanî

Fransayî, an jî fransawî (bi fransî: Français), xelkeke ku bi eslê xwe german û frank e û li Fransayê dijî. Di dirêjahiya dîrokê de, frank, di bin bandora çanda Romê de, bi gelên xwecihî yên keltî û latînî yên Galyayê re tevlihev bûne û bûne bav û kalên fransiyên îroyîn.

Ji ber sedemên dîrokî (bi taybetî kolonyal), çandî an aborî, fransî û mirovên bi eslê xwe fransî, ku hin ji wan nasnameya çanda fransî dibêjin[28], dikare li seranserê cîhanê û ji ber vê yekê li derveyî Fransaya metropolîtan (France métropolitaine) were dîtin. Li dezgeh û herêmên Fransa li derveyî welat wek Hindistana Rojavaya Fransa, an li welatên biyanî yên wekî Swîsre, Belçîka, Kanada, Amerîka, Keyaniya Yekbûyî, Almanya an jî Arjentîn.

Ziman[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

 Gotara bingehîn: Zimanê fransî

Fransî zimanek romanî ye, ku bi awayên cihêreng nêzî 1200 salî ye. Zimanê fransî li Fransa bi piraniyek bêkêmasî tê axaftin, lê di heman demê de di hindikahiyên mezin de li Kanada (binihêrin fransîaxêv li Kanadayê), li herêmên rojavayê Swîsreyê (li Fransîaxêv li Swîsreyê binêre) an jî li deverên Afrîkayê yên li dû kolonyaliya berê tê axaftin.

Mijarên têkildar[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. ^ "Insee - Population - Évolution de la population jusqu'en 2015" (bi fransî). INSEE (Institut National de la Statistique et des Études Économiques - French National Institute for Statistics and Economic Studies. Roja gihiştinê 18 adar 2015. {{cite web}}: Formata xwahr an stûr nayê qebûlkirin: |weşanger= (alîkarî)
  2. ^ "2013 ACS Ancestry estimates". Factfinder2.census.gov. 2013. Ji orîjînalê di 12 sibat 2020 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 15 çiriya pêşîn 2015.
  3. ^ "Les merveilleux francophiles argentins". Canalacademie.com. Roja gihiştinê 18 kanûna paşîn 2009.
  4. ^ Statistics Canada. "2011 National Household Survey: Data tables". Roja gihiştinê 8 adar 2014.
  5. ^ "La influencia francesa en la vida social de Chile de la segunda mitad del siglo XIX" (PDF). Ji orîjînalê (PDF) di 6 sibat 2004 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 10 tîrmeh 2016. Los datos que poseía el Ministerio de Relaciones Exteriores de Francia en Chile al año 2008, tal como lo consignaba el Ministerio Plenipotenciario Francés en Chile, a un número cercano a los 700.000 descendientes de franceses en Chile..
  6. ^ "Vivre à l'étranger". Ils ont été 100 000 à émigrer dans ce pays entre 1850 et 1965 et auraient entre 500 000 et 1 million de descendants.
  7. ^ http://www.nationsencyclopedia.com/Americas/Uruguay-MIGRATION.html
  8. ^ Erwin Dopf. "Inmigración francesa al Perú". Espejodelperu.com.pe. Roja gihiştinê 6 hezîran 2012.
  9. ^ "French Ethnic People in all Countries". Joshua Project. Roja gihiştinê 12 çiriya paşîn 2011.
  10. ^ a b c d e f g h "Les Français établis hors de France". Ji orîjînalê di 11 tîrmeh 2014 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 10 tîrmeh 2016. Au 31 décembre 2012, 1 611 054 de nos compatriotes étaient inscrits au registre mondial des Français établis hors de France.
  11. ^ "Etat et structure de la population – Données détaillées, Population résidante selon le sexe et la nationalité par pays, (su-f-01.01.01.03), Office fédéral de la statistique OFS". Bfs.admin.ch. 29 kanûna paşîn 2010. Roja gihiştinê 12 çiriya paşîn 2011.
  12. ^ Kevin Shillington, Encyclopedia of African History, CRC Press, 2005, pp. 878-883
  13. ^ "Anzahl der Ausländer in Deutschland nach Herkunftsland (Stand: 31. Dezember 2014)".
  14. ^ "Federal Statistical Office Germany". Genesis.destatis.de. Roja gihiştinê 12 çiriya paşîn 2011.
  15. ^ SPF Intérieur - Office des Étrangers Girêdana arşîvê 2009-02-07 li ser Wayback Machine Girêdana arşîvê [Date missing] li ser eacea.ec.europa.eu [Error: unknown archive URL]
  16. ^ "20680-Ancestry (full classification list) by Sex - Australia". 2006 Census. Australian Bureau of Statistics. Ji orîjînalê (Microsoft Excel download) di 10 adar 2008 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 19 gulan 2008.
  17. ^ "20680-Country of Birth of Person (full classification list) by Sex - Australia". 2006 Census. Australian Bureau of Statistics. Ji orîjînalê (Microsoft Excel download) di 25 kanûna pêşîn 2018 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 27 gulan 2008.
  18. ^ "Población por nacionalidad y país de nacimiento. 2007. INE". Ine.es. Roja gihiştinê 12 çiriya paşîn 2011.
  19. ^ "Jew, French Speaking Ethnic People in all Countries". Joshua Project. Roja gihiştinê 12 çiriya paşîn 2011.
  20. ^ "Les Barcelonnettes au Mexique". Ji orîjînalê di 9 kanûna pêşîn 2007 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 10 tîrmeh 2016. On estime à 60 000 les descendants des Barcelonnettes, dispersés sur tout le territoire mexicain.
  21. ^ "État de la population (x1000) 1981, 1991, 2001–2007". Statistiques.public.lu. Roja gihiştinê 12 çiriya paşîn 2011.
  22. ^ "Présidentielle française 2012 – À Maurice, Sarkozy l'emporte devant Hollande" (bi fransî). Le Défi Media Group. 23 nîsan 2012. Ji orîjînalê di 14 tîrmeh 2014 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 11 tîrmeh 2014.
  23. ^ Bettina Wassener (February 27, 2012). French Expatriates Flocking to Hong Kong. New York Times, Global Business. Retrieved on: 2013-01-03.
  24. ^ "法國牧師發現紫荊花開始港法結緣一百五十年". Hkej.com. Ji orîjînalê di 5 çiriya paşîn 2013 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 26 sibat 2014.
  25. ^ "General Population Census 2008: Population Recensee et Population Estimee" (PDF) (bi fransî). Government of the Principality of Monaco. 2008. Ji orîjînalê (PDF) di 14 hezîran 2011 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 7 çiriya pêşîn 2011.
  26. ^ http://www.statistik.at/web_de/statistiken/menschen_und_gesellschaft/bevoelkerung/bevoelkerungsstruktur/bevoelkerung_nach_staatsangehoerigkeit_geburtsland/index.html. {{cite web}}: |title= kêm an vala ye (alîkarî)
  27. ^ "CIA Factbook - France". Ji orîjînalê di 24 kanûna pêşîn 2018 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 10 tîrmeh 2016. Roman Catholic 83%-88%
  28. ^ Hughes; Hughes; Xwendevan; Xwendevan (11 adar 2002). Ansîklopediya Çanda Hemdem a Fransî. Taylor & Francis. ISBN 978-0-203-00330-5. {{cite book}}: Parametreya |bi serhêl bixwînin= nayê zanîn, tê tine hesibandin (alîkarî); Parametreya |ewil nav2= nayê zanîn, tê tine hesibandin (alîkarî); Parametreya |ketin= nayê zanîn, tê tine hesibandin (alîkarî); Parametreya |nav1= nayê zanîn, tê tine hesibandin (alîkarî); Parametreya |tevahî rûpel= nayê zanîn, tê tine hesibandin (alîkarî).