Kurdên Misirê
| Gelhe tevahî | |
|---|---|
| 10.000 - 15.000 |
Kurdên Misirê hindikahiyek etnîkî ya piçûk in li vî welatî û yek ji komên diyasporaya kurdan in.
Kurdên Misrê xwedî dîrokeke balkêş in. Hebûna wan a li Misirê vedigere dema Împeratoriya Osmanî, dema ku gelek kurd wek leşker, karmend û bazirgan hatin herêmê. Bi taybetî di sedsalên dawî yên desthilatdariya Osmaniyan de, Kurd li deverên curbicur ên Misrê, bi taybetî li bajarên mezin ên wekî Qahîre û Îskenderiyeyê bi cih bûne. Di vê serdemê de, gelek kurdên Misirê karîbûn xwe di warê aborî de bi cih bikin û beşdarî civaka herêmî bibin, her çend ew her dem kêmjimarek piçûk lê girîng man.
Civaka kurdên Misrê biçûk e û li gor texmînan dora 10.000 heta 15.000 kurd li Misrê dijîn. Lê ev hejmar ne zelal e, ji ber ku civaka Kurd li Misrê her tim wekî komeke cihê nayê tomarkirin. Piraniya Kurdên Misrê neviyên koçberên ku di sedsalên 19 û 20an de ji Împaratoriya Osmanî û piştre jî ji welatên weke Iraq, Sûriye û Tirkiyê hatine. Tevî hejmara wan a hindik jî, civaka kurd li Misrê xwedî bandoreke çandî û aborî ye, bi taybetî di warê bazirganî û gastronomiyê de.
Dîrok
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Li Misirê kurd ji mêj ve beşeke civakê ne. Li ser dîroka rast a destpêkirina niştecihbûna kurdan li Misirê çavkanî ne zelal in, lê di hin raporan de tê gotin ku kurdan herî dereng piştî fetha îslamî ya Kurdistanê li Misirê niştecih bûnê. Ji wê demê ve kurd bi awayekî bi bandor beşdarî şaristaniya Misrê bûne, bi taybetî piştî ku Selahedînê Eyûbî bû desthilatdariya Misrê. Tevî ku kurd bi sedsalan di nava civaka Misirê de cih girtine, lê dîsa jî çanda xwe ya taybet û kevneşopiyên xwe yên cuda diparêzin.[1]
Bi hilweşîna Împaratoriya Osmanî û damezrandina Komara Misrê ya nûjen di sedsala 20an de, rewş ji bo gelek malbatên kurd guherî. Misir ji aliyê siyasî ve nasnameyeke erebî ya homojen bi pêş xist, lê gelek kurd li herêmê man, pir caran ji ber helwesta erênî ya wî welatî ya li hember hindikahiyên etnîkî û olî. Bi salan, hin kurdên Misrê di civakê de, bi taybetî di warên bazirganî, huner û zanistî de, cihekî girîng bi dest xistin.
Di salên 1950î de, bi bilindbûna neteweperestiya Misrê ya di bin desthilatdariya Cemal Ebdul Nasir de, hemû komên etnîkî, ku kurd jî di nav de bûn, zêdetir tevlî civaka ereb bûn. Lê dîsa jî kurdan nasnameya xwe ya çandî, ziman û kevneşopiyên xwe parastin, her çend ji welatên din kêmtir be jî. Di salên 1960î û 1970î de, hejmara kurdên ku li Misrê bi cih bûne, zêde bû, nemaze ligel rewşa siyasî ya Rojhilata Navîn, ku gelek kurd li welatên din penaber bûn.[2]
Civata kurd li Misirê hertim piçûk mabû û ti carî ne xwediyê roleke giring a siyasî bû. Gelek kurd di bazirganiyê û gastronomiyê de dixebitin û cihêrengiya aborî ya Misrê de geş dikin. Gelek ji wan di warê siyasî de ne pir çalak bin jî, ew beşek ji civaka pirçandî ya welêt mane. Têkiliyên bi komên etnîk ên din re, bi taybetî bi ereban re, bi gelemperî aştiyane ye.
Kurdên navdar ên Misrê
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Şêrko, generalekî misilman ê bi eslê xwe kurd. Ew apê Selahedînê Eyûbî bû û di sala 1169an de li Qehîrê mir.
- Muhammed Ebdo
- Ebas Mehmûd Eqad
- Ezz Eddin Hosni
- Mohammad Hosni
- Soad Hosny
- Nagat El-Sagheera
- Ahmed Shawqi
- Ahmed Taymour
- Mahu Bey Urfali
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ "In Egypt, Kurds keep their traditions alive". Medya News (bi îngilîziya brîtanî). 2 kanûna pêşîn 2020. Roja gihiştinê 29 kanûna pêşîn 2024.
- ^ "Newroz in Kairo". ANF News (bi almanî). Roja gihiştinê 29 kanûna pêşîn 2024.