Kürt Şiiri Antolojisi
Kürt Şiiri Antolojisi (bi kurdî: Antolojiya Helbesta Kurdî) navê pirtûkek e, ku ji alî helbestvan û nivîskar Selîm Temo ve hatiye amadekirin, ji aliyê Pirtukxaneya Agora hat weşandin.
Kürt Şiiri Antolojisi, ku di dîroka Komara Tirkiyê de karê yekemîn e, ji du bergan pêk hatiye. Di antolojiyê de 293 helbestvan û 520 heb helbestên van helbestvanan hene. Antolojî, dîroka helbesta Kurdî li ber çavan radixîne ku ji sedsala 8an dest pê dike û heta sedsala 21î tê.
Antolojî bi du zimanî hatiye amadekirin. Di antolojiyê de him orîjînalên helbestan hene, him wergerên wan yên bi Tirkî. Yekem wezîrê rewşenbirî yê Tirkiyê Prof. Talat Halman, pêşgotinek bo antolojiyê nivîsiye. Di antolojiyê de bi zaraveyên Goranî, Kirmanckî (Kirdkî, Zazakî), Kurmancî, Loranî û Soranî helbest hene. Wêje û zimanê Kurdî bi salan hat qedexekirin. Li gor propagandên serdestan, tu berhem di zimanê Kurdî tunebûn. Lê antolojî, derdixîne holê ku Kurdî, zimanekî gelek dewlemend û kevn e û xwediyê gelek berhemên kevn yên nivîskî ye. Di antolojiyê de di derbarê jiyanname û berhemên helbestvanan de jî gelek agahî hene. Antolojî, di dîroka helbesta Kurdî de antolojiya herî mezin e. Selîm Temo, ku pênc sal li ser antolojiyê xebitiye, di pêşgotina xwe de li ser wêje, helbest û çanda nivîskî ya Kurdî de îdîayên balkeş davêje holê. Antolojî, tev tevî hev 1610 rûpel e. Berga yekem, ji sedsala 8. heta sedsala 19. didomîne. Berga duwem, ji helbestvanên ku di sala 1900î û vir ve de jidayîkbûne hatiyê pê. Ji helbestvanên jin ku hezar sal berê jiyane bigre heta helbestvanên ku mirina xwe nivîsîne, ji helbestên ceman yên herî kevn bigre heta mesnewiyên mezin gelek taybetmendiyên balkêş di antolojiyê de cih girtine. Bi vê antolojiyê, agahiyên di derbarê edebiyata Kurdî de tên niqaş û rexnekirin. Antolojiya Helbesta Kurdî ji bo nasîna helbesta Kurdî ku bi însafa dîrokê gîhiştiye îro berhemeke esasî ye.
Helbestvanên Antolojiyê
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- A
- B
- Babe Celîlî Dewdanî
- Babe Nawsî Caf
- Babe Serhengî Dewdanî
- Baba Yadîgar
- Babe Gerçekê Hewramî
- Babe Hatemê Loristanî
- Babe Lorey Loristanî
- Babe Nicûmê Loristanî
- Babe Raxê Hemzanî
- Babe Recebê Loristanî
- Babe Sirincê Kelatî
- Baba Tahirê Uryan
- Bariyê Bala
- Basilyos Şemûn II.
- Behlûlê Mahî
- Beroj Akreyî
- Bedirxan Sindî
- Bekir Begê Erizî
- Berhîm Paşa
- Berken Bereh
- Bêhûd
- Bêrî Bihar
- Bêwar Brahîm
- Boraboz
- C
- D
- Daye Tewrêza Hawramî
- Daye Xezana Serketî
- Deham Ebdulfetah
- Derwêş M. Ferho
- Dilawerê Zengî
- Dildar
- Diljan
- Dost Çiyayî
- E
- Ebdulla Peşêw
- Ebdulezîz Hacanî
- Ebdula Goran
- Ebdulla Feyzî
- Ebdulrehman Mizûrî
- Ebûlberekatê Hekarî
- Edeb Ebdila
- Ehmed Begê Komasî
- Ehmed Ebdulla Zero
- Ehmed Herdî
- Ehmed Huseynî
- Ehmedê Nalbend
- Ehmed Namî
- Ehmed Pirîsî
- Ehmed Qerenî
- Ehmedê Textî
- Ehmedê Xanî
- Elî Berdeşanî
- Elî Herîrî
- Emînê Evdal
- Enwerê Mayî
- Enwer Qadirî
- Eskerê Boyîk
- Evdilsemedê Babek
- Evdirehîm Rehmiyê Hekarî
- F
- Faîk Bucak
- Fatime Loreya Goranî
- Fatma Bozarslan
- Fatma Savci
- Fayîq Bêkes
- Feqe Reşîdê Koçer
- Feqî Evdilê Borekeyî
- Feqiyê Teyran
- Ferhadê Çelebî
- Ferhadê Içmo
- Ferhad Pîrbal
- Ferhad Şakelî
- Ferîd Xan
- Fethullah el-Şîrîdî
- Fêrîk Egît Polatbekov
- Fuat Doğan
- G
- H
- Hacî Qadirê Koyî
- Haris Bitlîsî
- Hasan Kaya
- Hassan Îrandost
- Hawar Tornecengî
- Hejar
- Heme Omer Osman
- Hemeseîd Hesen
- Hemîd Bedirxan
- Hemîd Emîn Musa
- Hesen Kenoşê Cinûbî
- Hesen Norî
- Hesen Silêvanî
- Hezar Mêrdî
- Hêmin
- Hêvî Berwarî
- Hikmet Mehemed Hirorî
- Hişyar Rêkanî
- Hizirvan Ebdula
- Hîwa Qadir
- Hoşeng Broka
- Hoşeng Osê
- Husniyê Bamernî
- Î
- J
K
- L
- M
- Malmîsanij
- Medenî Ferho
- Mehcûrî
- Mehfûz Mayî
- Mehwî
- Mela Ehmedê Xasî
- Mela Eliyê Beroşkî
- Mele Evdilhadiyê Comanî
- Mela Mehemed Elî Hûnî
- Mele Mihemedê Koyî
- Mela Mehmûdê Yûsifî
- Mela Hesenê Bateyî
- Melayê Cizîrî
- Mele Borekeyî
- Mele Ehmedê Paloyî
- Mele Hesen
- Mele Mensûr Girgaşî
- Mele Mustefayê Sîsî
- Mele Nurulah
- Mele Omerê Rencûrî
- Mele Salihê Ahî
- Mele Weysiyê Soktîlî
- Mele Xelîlê Sêrtî
- Mele Xidir Riwarî
- Mele Zahid
- Mem Bawer
- Memê Koêkorta
- Mervanê Keleş
- Mestûre Erdelan
- Mewlana Xalid
- Mewlewiyê Kurd
- Mihemedê Kerbelayî
- Mihemed Teyar Paşayê Amêdiyê
- Mihsîn Qoçan
- Mirad Elî
- Mistefa Bisaranî
- Mîkayîlê Reşîd
- Mîr Celadet Alî Bedirxan
- Mîr Ehmedê Zengene
- Mîr Kamûran Alî Bedirxan
- Monlâ-yı Âlim Ramazân-ı Abbâsiyan
- Mueyed Teyîb
- Muhammed Ubeydullah Efendî
- Muhemed Qedrî
- Muhemed Seîdê Mêhrî
- Miradxan
- M.Zahir Kayan
- N
- O
- P
- Q
- R
- Rastî Hirorî
- Refîq Sabir
- Remezan Alan
- Remezan Îsa
- Remzî Mele Marif
- Reşîdê Kurd
- Rêkêş Amedî
- Rênas Jiyan
- Rihan Xanima Loristanî
- Rojen Barnas
- Roşan Lezgîn
- S
- Sabah Kara
- Salih Begê Hênêyî
- Salim
- Salim Mustefa Ebdulezîz
- San Sehak
- Sebrî
- Sebrî Botanî
- Sebriya Hekarî
- Sedîq Hamid Xalid
- Segvan Ebdulhekîm
- Seîdê Îbo
- Selam
- Selim Silêman
- Selman Kovilî
- Semen Xanima Dewdanî
- Serkeft Botan
- Sey Can
- Seyda Salih Yosifî
- Hecî Fetahê Hezroyî
- Seydayê Dilbirîn
- Seydayê Keleş
- Seydayê Tîrêj
- Seydî Hewramî
- Seyfiyê Şoşî
- Seyîd Ekabîrî Xamoşî
- Seyîd Eliyê Findiqî
- Seyid Yakûbî Mahîdeştî
- Sey Qajî
- Silêman Azer
- Simko Amedî
- Simoyê Şemo
- Siwarê Elxanîzade
- Siyahpûş
- Ş
- Şa Îbrahîmî Eyyût
- Şamîl Esgerov
- Şa Xweşînê Loristanî
- Şemsî
- Şêrko Bêkes
- Şêx Adî
- Şêx Esadê Erbîlî
- Şêx Evdirehmanê Axtepi
- Şêx Hesenê Hekarî
- Şêx Îsayê Berzencî
- Şêx Eskeri
- Şêx Memdûh Birîfkanî
- Şêx Mihemed Can
- Şêxmûs Sefer
- Şêx Nûreddîn Birîfkanî
- Şêx Nûrî Şêx Salih
- Şêx Rizayê Talebanî
- Şêx Şemsedînê Exlatî
- Şêx Tahayê Mayî
- Şêx Xiyasedîn Neqşebendî
- Şikoyê Hesen
- T
- U
- V
- W
- X
- Xalid Axayê Zêbarî
- Xalid Husên
- Xanayê Qubadî
- Xatû Mey Zerd
- Xatûn Dayrakî Rezbar
- Xatûn Zerbanûya Derzyanî
- Xebat Arif
- Xelat Ehmed
- Xelîfe Selîm
- Xelîfe Yûsiv
- Xelîl Çaçan Muradov
- Xelîl Duhokî
- Xerîq
- Xurşîd Xanima Dawaşî
- Y
- Z