Pablo Neruda

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Pablo Neruda
Image dans Infobox.
Balyozê Şîliyê li Fransayê (d)
-
Senatorê Şîliyê (d)
-
Jidayikbûn
Mirin
Cihê goristanê
Isla Negra (en)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Navê jidayikbûnê
Ricardo Eliécer Neftalí Reyes BasoaltoLi ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Nasnav
Pablo NerudaLi ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Hevwelatî
Perwerde
University of Chile (en)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Pîşe
Salên çalak
Bav
José del Carmen Reyes Morales (d)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Rosa Neftalí Basoalto Opazo (d)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Hevjîn
Marijke Antonieta Hagenaar Vogelzang (d) (dp. )
Delia del Carril (d) (ji heta )
Matilde Urrutia (en) (ji heta )Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Qadên xebatê
Partiya siyasî
Communist Party of Chile (en)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Endamê
American Academy of Arts and Sciences (en)
Academy of Arts of the GDR (en)
Modern Language Association (en) ()Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Şêweyên hunerê
Helbest, pexşan (en)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Bandorbar
Xelat
Xelata Nobelê ya Wêjeyê ()Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Lîsteya berfireh
Order of the Aztec Eagle (en)
Order of the Sun of Peru (en)
Honorary doctor of the Pontifical Catholic University of Chile (d)
Honorary doctorate of the National University of San Marcos (d)
Commander of the Order of the Sun of Peru‎ (d)
National Prize for Literature (en) ()
International Stalin Prize for Peace (d) ()
World Peace Council prizes (en) ()
Atenea awarding (en) ()
Viareggio-Versilia International Prize (d) ()
Xelata Nobelê ya Wêjeyê ()
Golden Wreath (d) ()
Grawemeyer Award for Music Composition (en) ()Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Xebatên navdar
Crepusculario (d), Twenty Love Poems and a Song of Despair (d), Residence on Earth (d), Q5839976, Canto General (d)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
şanenava Pablo Neruda
Şanenav
lewheya yadîgar

Pablo Neruda helbestvanek şîliyî ye.

Di 12ê tîrmeha 1904an de ji dayik bûyê. Navê wî Neftalí Ricardo Reyes Basoalto ye. Ji ber ku gelek helbestvanê çekî Jan Neruda hez dike navê xwe dike Pablo Neruda. Di sala 1924an de bi helbestên xwe tev li pêşbirka wêjeya dibe bi vî serkevtinê mafê bûrs girtinê bi dest dixe û di Santiagoyê de dest bi xwendina wêjeya fransî dike. Piştî qedandina perwerdê wek rojnamevan dest bi xebate dike. Demeke dirêj wekî dîplomat li başûrê Asyayê û Meksîkê de dijî.

Di sala 1949an de Partiya Kominîst a Şîlîyê dibe senato. Ji ber ku serokê demê Gonzalez Videla rexne dike xayîn tê îlankirin, ew jî Şîliye direve îdî mîna koçerek li Arjantînê, Çînê, Yekîtiya Rûsya û li gelek welatên Ewropayê digere.

Di sala 1952an de dîsa vedigere welatê xwe.

Di 11ê îlona 1973an Pinochet bi darbeyeke leşkerî tê ser text û mala wî dide talankirin û pirtûkên wî dişewîtîne.

Nerûda di 23ê îlona 1973an de miriye.

Berhemên wî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • Crepusculario, 1923
  • Veinte poemas de amor y una canción desesperada, 1924
  • Residencia en la tierra, 1935
  • España en el corazón, 1937
  • Los versos del Capitán, 1952
  • Odas elementales, 1954
  • Nuevas odas elementales, 1956
  • Tercer libro de las odas, 1957
  • Estravagario, 1958
  • Memorial de Isla Negra 1964, 5 cîld, Otobiyografî
  • Confieso que he vivido, Bîranîn
  • Incitación al nixonicidio y alabanza de la revolución chilena, 1973

Xelat[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Çend helbestên Nerûda[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Strana Genimê

Gelim ez, ku bi tilîkan nayê hejmartin

Hêzek pîrûpak heye di dengê min da

Bo bejn girtina di tariyê de

Bi kêrhatina derbasbûna bêdengiyê

Mirî, egît, sî û cemed, çi he be

Dîsa tov diçînînin

û gel, di bin axê da çalkirî

Tovê disekine li cîhekî

Genim çewa aja xwe bide

Û derkeve ser axê

Bi destê xwe yî sor û delal

Qul bike... bêdengiyê wekî behremeyê

Em gel in, ji nû ve ji dayîk dibin bi mirinan

Wergêr: Baran Acis

Şeva li ser giravê

Şevê gişî ez bi te re raketim

nêzîkî derya, li ser giravê.

Kûvî û evînok bû tu di guhertina nav bijokiyê û xewê de,

di guhertina nav agir û avê de.

Belkû xewnên me dereng, gelekî dereng

dibûn yek,

bilind li ser

yan kûr li bin,

li bilindî wek şaxan, ji ba bi xwe dihatin leqandin

li kûrbûnê wek qurmên sor, digîhan hev.

Belkû xewna te dev ji

ya min berda

û li ser derya reş

li min digeriya

wek wê demê,

dema ko hîn tu tuenbû,

ko min te derbaskir

bê ko ez hayê xwe ji te bînim

û li çavên te digeriyam,

tiştê ko ez nûha

- nan, mey, evîn ű hêrs -

bi destên tije didim te,

çinko tu ew piyal i

yê ko li bendî danên jiyana min i.

Şevê gişî ez bi te re raketim

dema ko erda reş xwe bi

zindiyan û miriyan digerand,

û di dema hişyariyê de,

di nîvê tarîbûnê de

zendê min bi newqa te girt.

Ne şev û ne xewn

dikarîbûn me ji hev vekin.

Ez bi te re raketim, û

di dema hişyariyê de,

devê te

- nûh ji xewnê filitî -,

çêja axê, av û kevz,

bingeha jiyana te,

da min

û maçek gîha min,

di torekî ji şeveqê de,

wek ko ji derya tê

ya ko li vêderé peşkên pêlanên xwe bi me werdiki

Wergêr: Sîrwan Hecî Berko [1]

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. ^ Berko, Sîrwan Hecî (2001). "Şeva li ser giravê". http://www.amude.de/amude/kurdi/nivis/nivis7/neruda.html. Ji orîjînalê di 30 tîrmeh 2021 de hat arşîvkirin. {{cite web}}: Di |malper= de lînkeke derve heye (alîkarî)

Girêdanên Derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]