Şerîet

Şerîet (bi erebî: شريعة إسلامية‎), ku wek qanûna îslamî jî tê zanîn, "tevahiya hemû pîvanên olî û qanûnî, mekanîzmayên dîtina pîvan û qaîdeyên şîrovekirina Îslamê" dihewîne.^[1] Ew ji fermanên olî yên Îslamê hatiye wergirtin û li ser bingeha pirtûkên pîroz ên Îslamê, bi taybetî Quran û Hedîsê ye. ^[2] Di vê pergala qanûnî de, Xwedayek yekta (Allah) wekî qanûndanerê herî bilind tê hesibandin (شارع tê wateya "destpêk").^[3] Qanûna wî di Quranê de bingeha wehya xwedayî ye. Lêbelê, Şerîet ne pergalek dadrêsî ya kodkirî, neguhêrbar e, bêtir "komek rêzik e ku her gav diguhezîne".

Şerîet gelek aliyên jiyanê ji siyaset, aborî, bazirganî, zewac, jiyana kesane û bi kurtî hemî aliyên jiyana mirovan vedigire. Di Îslamê de rêbazên dînî anko mezheb li goreyê şerîetî hatine dabêşkirin. Di mezhebê sunnî da çar şerîetên cida hene: Henefî, Malikî, Şafiî û Henbelî. Di Şîatiyê da jî şerîetê ji hemiyan belavtir Ceferî ye.

Hin kiryarên şerîeta klasîk binpêkirinên giran ên mafên mirovan hene.^[4]^[5] Bo nimûne; Li ser bingeha şerîatê, mirov dikare bi heretik, murted (an bi gunehkar re, bi sivikayî gotinê) û etîketên bi vî rengî werin tawanbar kirin, û ew dikarin heta mirinê werin cezakirin.^[6]^[7]^[8]^[9]^[10]

Bazara koleyan a sedsala 13-an, Yemen. Di Şerîetê de kole û hevjîn têne hesibandin; Ew dikare were kirîn, firot, kirê, diyarî, parvekirin û mîras.

Dîmenên ku ji hêla "Yekîtiya Jinên şoreşger ên Efxanistanê" ve di 26ê Tebaxa 2001ê de bi dizî hatine tomarkirin. Jin ji ber vekirina burka (rû) xwe ji hêla polîsê olî ve tê cezakirin.

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

↑ Rohe, Mathias (26 îlon 2011). Das islamische Recht: Geschichte und Gegenwart (bi elmanî). C.H.Beck. ISBN 978-3-406-62848-1.
↑ Bassiouni, M. Cherif (2014). The Shari'a and Islamic Criminal Justice in Time of War and Peace (bi îngilîzî). Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-04068-7.
↑ Wehr, H. (1968). Arabisches Wörterbuch. Wiesbaden. r. 424.
↑ http://www.etc-graz.eu/wp-content/uploads/2020/08/insan_haklar__305_n__305__anlamak_kitap_bask__305_ya_ISBNli_____kapakli.pdf
↑ Kopîkirina arşîvê (PDF), ji orîjînalê (PDF) di 29 îlon 2020 de hat arşîvkirin, roja wergirtinê: 11 adar 2021
↑ https://www.suleymaniyevakfi.org/kutsanan-gelenek-ve-kuran/kurana-ve-gelenege-gore-dinden-donmenin-cezasi.html
↑ http://www.diyanet.gov.tr/turkish/basiliyayin/weboku.asp?sayfa=21&yid=4^{[Girêdan daimî miriye]} Şablon:Ölü bağlantı
↑ http://www.ismailaga.info/yazi/2012/03/30/dinde-zorlama-yoktur-ne-demektir^{[Girêdan daimî miriye]}
↑ Necati Yeniel, Hüseyin Kayapınar, Sünen-i Ebu Davud Terceme ve şerhi c. 2, s. 112
↑ http://www.fetvameclisi.com/fetva-namaz-kilmayanin-cezasi-21734.html

[1] Rohe, Mathias (26 îlon 2011). Das islamische Recht: Geschichte und Gegenwart (bi elmanî). C.H.Beck. ISBN 978-3-406-62848-1.

[2] Bassiouni, M. Cherif (2014). The Shari'a and Islamic Criminal Justice in Time of War and Peace (bi îngilîzî). Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-04068-7.

[3] Wehr, H. (1968). Arabisches Wörterbuch. Wiesbaden. r. 424.

[4] ttp://www.etc-graz.eu/wp-content/uploads/2020/08/insan_haklar__305_n__305__anlamak_kitap_bask__305_ya_ISBNli_____kapakli.pdf

[5] Kopîkirina arşîvê (PDF), ji orîjînalê (PDF) di 29 îlon 2020 de hat arşîvkirin, roja wergirtinê: 11 adar 2021

[6] ttps://www.suleymaniyevakfi.org/kutsanan-gelenek-ve-kuran/kurana-ve-gelenege-gore-dinden-donmenin-cezasi.html

[7] ttp://www.diyanet.gov.tr/turkish/basiliyayin/weboku.asp?sayfa=21&yid=4^{[Girêdan daimî miriye]} Şablon:Ölü bağlantı

[8] ttp://www.ismailaga.info/yazi/2012/03/30/dinde-zorlama-yoktur-ne-demektir^{[Girêdan daimî miriye]}

[9] Necati Yeniel, Hüseyin Kayapınar, Sünen-i Ebu Davud Terceme ve şerhi c. 2, s. 112

[10] ttp://www.fetvameclisi.com/fetva-namaz-kilmayanin-cezasi-21734.html

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

n g b Îslam
Îman	Tewhîd · Firîşte · Pirtûkên pîroz · Muhemmed · Pêxember · Qiyamet · Qeder
Pênc şertên Îslamê	Şehadet · Nimêj · Zekat · Rojî · Hec
Cejnên Îslamê	Cejna Remezanê · Cejna Qurbanê
Nivîsarên Îslamê	Quran · Sunet · Hedîs · Fiqih · Şerîet · Kelam · Tesewûf · Terîqet
Dînên îbrahîmî	Cihûtî · Îslam · Xiristiyanî