Tbîlîsî

Tbîlîsî

თბილისი
Tbîlîsî თბილისი
Bajarên paytext;
	თბილისი
	; Ala ; Nîşan
	Tbîlîsî li ser nexşeyê;
	Tbîlîsî
	Koordînat: 41°43'21"Bk, 44°47'33"Rh
Parzemîn	Ewropa
Dûgel	Gurcistan
Paytexta	Gurcistan; Georgia-Imeretia Governorate; Kingdom of Kartli-Kakheti; Reichskommissariat Kaukasien; Tiflis Governorate (1846–1917); Tiflis Uyezd (1801 (bi julianî) – 1930); Komara Sovyet a Sosyalîst a Gurcistanê; Transcaucasian Democratic Federative Republic; Komara Sosyalîst a Federatîv a Sovyet a Piştqefqazê; Socialist Soviet Republic of Georgia; Emirate of Tbilisi; Kingdom of Iberia; Keyaniya Gurcistanê; Kingdom of Kartli; Q3456400; Military Council (Georgia); Q3591823; Democratic Republic of Georgia ;
Dema avabûnê	~ 455
Rêvebir
• Şaredar	Kakha Kaladze (2017–)
Rûerd
• Giştî	720 km² ;
Gelhe	1.118.035 (2014)
Dem	UTC+4
Koda telefonê	(32)
Malper	www.tbilisi.gov.ge/
	biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Tbîlîsî,^[1] Tilbîs^[2] yan jî Tiflîs (bi gurcî: თბილისი), paytext û bajarê herî mezin ê Gurcistanê ye ku li peravên Çemê Kurayê hatiye avakirin û nifûsa bajarê bi qasî 1.5 milyon kes e. Tiblîsî di sedsala pêncan ê zayînê de ji aliyê Vakhtang I ê îberî ve hatiye avakirin û ji wê demê vir ve bajar bûye paytexta gelek qral û komarên Gurcistanê. Di navbera salên 1801 û 1917an de ku di vê demê beşek ji Împeratoriya Rûsî bû, Tiblîsî navenda Cîgirparêziya Kafkasyayê bû ku hem li bakurê û hem jî li başûrê Qafkasyayê serwerî dikir.

Ji ber ku cihê bajêr li ser xaçerêya di navbera Ewropa û Asyayê ye û ji ber nêzîkbûna bajêr a Rêya Îpekê, bi dîrokek demdirêj, Tiblîs di navbera hêzên cihêrengên cîhanê de bûye cihê nakokiyan. Heta roja îro cihê bajêr pozîsyona xwe wekî rêyek girîng a derbasbûnê ji bo projeyên enerjî û bazirganiyê misoger dike. Dîroka Tiflîsê di mîmariya bajêr de tê diyarkirin ku tevliheviyek ji avahiyên serdema navîn, neoklasîk, Hunerên Beaux, Art Nouveau û mîmariyên Stalînîst heye.

Her çend bajêr bi gelemperî xiristiyanên Ortodoks ên Rojhilatî jiyan kirine, ji hêla dîrokî ve Tbîlîsî bûye wargeha mirovên ji gelek çand, etnîkî û dînî. Di avahiyên geştyariyên girîng ê bajêr, Katedralên Sameba û Sioni, Qada Azadî, Kolana Rustavelî û Avenue Agmashenebeli, Keleha Narîkala ya Navîn, Şanoya Operaya pseudo-Moorish û Muzexaneya Neteweyî ya Gurcistanê hene. Avhewaya Tiblîsê di demsalên havînan germahî bi piranî ji 20 °C heta 32 °C û di zivistanê de -1 °C heta 7 °C (santîgrat) diguhere.