Edene (bajar)

Edene Adana
Şaredariyên bajarên mezin ên Tirkiyeyê, bajarê mezin û bajar
Adana
Edene li ser nexşeyê
Koordînat: 36°59′17″Bk 35°19′36″Rh
Welat	Tirkiye
Dewlet	Tirkiye, Împeratoriya Osmanî
Parêzgeh	Edene
Li beşa îdarî	edene (1922–) Wîlayeta Edeneyê (1869–1922)
Paytexta	Mîrektiya Edeneyê edene
Qada rûerdê
• Giştî	13844 km2 (5345 sq mi)
Bilindahî	23 m (75 ft)
Nifûs  (2019)	2,237,940
Dem	UTC+3
Koda postayê	01000–01999
Koda telefonê	0322
Plakaya erebeyê	01
Malper	https://adana.bel.tr/
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Edene (bi tirkî: Adana) bajarekî Tirkiyeyê ye. Di Tirkiyeyê de, yek ji 5 bajarên herî mezin e. Pîvana erda bajêr 14.256 km² ye. Tevahiya nifûsa parêzgehê (gorî hejmêra dawî) 2.125.635 e. Nifûsa navenda parêzgehê (bi tevî 5 navçeyên navendî) 1,747,589 e (2012). Ji navbera rojava û rojhilatê bajarê de Çema Seyhanê diherike.

Ji rojhilatê heya rojavayê, herêma ku 100 km dirêj e Herêma Bajarên Mezin yên Edene-Mêrsîn e û nêzikî 3 milyon nifûsa wê heremê he ye. Di Tirkiyeyê de, ev herêm herêma metropolîtana herî mezin a çaremîn e û navendekî bazirganî û çandeyariye.

Ev herem alî kanan (madenan) jî pir dewlemend e. Qrom, hesin, manganez, sirb(qurşûn) û tûtya (çînko) di heremê de pir tê dîtîn. Parêzgeha Edenê j'alî çandin jî pir giring e.

Di Çukurovayê de gellek zadên wek; genim, gukberojk, zeytûn, hinar, lazût (garis), narinc(pirteqal, mandarîn, lalengî û lîmon), mûz, kîwî, hawêcan, şekirlewen, kartol, firingî, îsot, kaho(marûl), kelem, pîvaz, soya, riz(birinc), pembû, tirî, fisdeq, maş, xiyar, behîv, zebeş, gindor tên hilberandin. Lê belê, ji nav van zadan yê ku heri giring e pembû ye. Niha avdana van zadan bi avdana dilopî tê çêkirin.

Gelhenasî

Li gorî daneyên sala 2019an gelheya bajarê 2,237,940 kes hatiye tomarkirin. Li rojhilatê navenda bajarê hêjmarek girîng Kurd lê dijîn.

Erdnîgarî

Bajareke herêma (bi tirkî: çukurova) Deşta Çixwurê ye. Pîvana rûerda bajarê 14.125 km2 ye.

Navdar

• Yılmaz Güney, Derînerê fîlman, senaryonivîs, romannivîs û aktorê kurd
• Mehmet Sevgat, endamê Komîteya navendî yê PKKê
• Duran Kalkan, payebilindên PKKê
• Haluk Levent, muzîkjenekî rockê
• Ömer Çelik, siyasetmedar
• Rojîn, stranbêjekî kurd