Here naverokê

Vatîkan

Girêdanan biguhêre
Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Status Civitatis Vaticanæ Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Vatîkan
Civitas Vaticana Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Wêne:Coat of arms of Vatican City (2001–2023).svg, Coat of arms of Vatican City (2023–present).svg
Ala Mertal
Sirûd: Inno e Marcia Pontificale Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Vatîkan li ser nexşeyê
Map
Paytext
41°54'14"Bk, 12°27'11"Rh
Zimanên fermî
Zimanên tên bikaranîn
Rêveberî teokrasî, monarşiya bi hilbijartinê, Keyîtiya serberdayî, absolute theocratic monarchy, padîşahiya destûrî Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
 •  Serokdewlet Papa Fransîs (2013–) Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
 •  Serokwezîr Fernando Vérgez Alzaga Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Avakirin
 •  Dema avakirinê 11 sibat 1929 (Lateran Treaty, dewleta desthilatdar) Li ser Wîkîdaneyê biguhêre 
 •  Rûerd 0,49 kîlometre çargoşe Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Gelhe
 •  Giştî 764 (2023) Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Dirav
  • Euro (1 kanûna paşîn 1999)
    		•
    Demjimêr
    • Central European Time
    • UTC+1
    • Europe/Vatican Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
    Hatûçûna ajotinê
    • right Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
    Koda telefonê +39
    Malper
    http://www.vaticanstate.va/, http://www.vaticanstate.va/content/vaticanstate/en.html, http://www.vaticanstate.va/content/vaticanstate/fr.html, http://www.vaticanstate.va/content/vaticanstate/de.html, http://www.vaticanstate.va/content/vaticanstate/es.html Li ser Wîkîdaneyê biguhêre

    Vatîkan an jî Dewleta Bajarê Vatîkanê (bi îtalî: Stato della Città del Vaticano), welatêkî[1] bê derya, dewletbajar û mîkrodewleteke serbixwe li dorpêça Roma, paytexta Îtalyayê.[2] Welat di sala 1929an de bi Peymana Lateran ji Îtalyayê serbixwe bû, û ev herêmek cihêreng e ku bixwe di bin hiqûqa navneteweyî de saziyek serwer e, ku dewleta bajêr diparêze.[3] Bi rûbera 49 hektar û ji sala 2023an de nifûsa xwe nêzî 764 kes e,[4] hem ji hêla rûber û hem jî ji hêla nifûsê ve dewleta herî piçûk a cîhanê ye.[5] Dewlet Bajarê Vatîkanê dewletek dêrî an pîroz-keyîtî e ku ji hêla Papayê ku metranê Romayê û serokê dêra katolîk e ve tê rêvebirin.[6] Karbidestên herî bilind ên dewletê hemî oldarên katolîk ên bi eslê xwe cûda ne. Vatîkan di heman demê de metonîme Meqamê pîroz e.

    Meqamê pîroz vedigere heya destpêkê û serekî yê dêra katolîk ku ji sala 2018an vir ve li seranserê cîhanê 1.329 mîlyar katolîkên imadkirî li dêra latînî û 23 dêrên katolîk ên rojhilat hene.[7] Li aliyê din dewleta serbixwe ya Vatîkanê di 11ê Sibata 1929an de bi Peymana Lateran li Îtalyayê de derketa holê, ku behsa wê kir wekî afirînek nû, ne wek paşmayek ji Vatîkana bêre ku beşek mezin ji Îtalyaya navîn kir di dîrok de.[8]

    Aboriya bêhempa ya dewlet-bajarê Vatîkanê ji hêla bexşên dilsoz, bi firotina pûl û bîranînên posteyê, xercên ji bo têketina muzeyan, û firotina weşanan ve ji hêla aborî ve tê piştgirî kirin. Bajarê Vatîkanê bac nîne û tişt bê bac in.

    Çavkanî

    [biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
    1. ^ "Vatican City | History, Map, Flag, Location, Population, & Facts | Britannica". www.britannica.com (bi îngilîzî). 29 îlon 2023. Roja gihiştinê 29 îlon 2023.
    2. ^ "Vatican country profile". BBC News (bi îngilîziya brîtanî). 8 gulan 2012. Roja gihiştinê 29 îlon 2023.
    3. ^ "Text of the Lateran Treaty of 1929". web.archive.org. 25 sibat 2021. Ji orîjînalê di 25 sibat 2021 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 29 îlon 2023.
    4. ^ "Popolazione". www.vaticanstate.va. Roja gihiştinê 29 îlon 2023.
    5. ^ "Holy See (Vatican City)". The World Factbook (bi îngilîzî). Central Intelligence Agency. 26 îlon 2023.
    6. ^ "Vatican City | Catholic-Pages.com". web.archive.org. 22 adar 2019. Ji orîjînalê hat arşîvkirin. Roja arşîvkirinê: 22 adar 2019. Roja gihiştinê 29 îlon 2023.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (lînk)
    7. ^ AsiaNews.it. "Catholics increasing worldwide, reaching 1.329 billion". www.asianews.it (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 29 îlon 2023.
    8. ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. Ji orîjînalê hat arşîvkirin. Roja arşîvkirinê: 10 çiriya pêşîn 2017. Roja gihiştinê 29 îlon 2023.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (lînk)

    Girêdanên derve

    [biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
    Commons Li Wikimedia Commons medyayên di warê Vatîkan de hene.
    Ji "https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Vatîkan&oldid=1809654" hatiye standin.