Here naverokê

Serdema zêrîn a îslamê

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
(Ji Serdema Zêrîn a Îslamê hat beralîkirin)

Serdema zêrîn a îslamê navê serdema ku ji sedsala 8an û heta sedsala 13-14an de çêbûye û tê de zanist, endezyarî, teknolojî, tucartî, pîşesazî, hunermend, wêje û felsefe di nav cîhana misilmanan de pir pêşve ketiye ye.[1][2]

Zanayan li pirtûkxaneya Abbasid , ji Maqamat ya al-Hariri li gorî Yahya ibn Mahmud al-Wasiti, Bexda, 1237 piştre Îsa.

Li gorî hinekî çavkaniyan ev dewre heta sedsala 15an berxwedaye.[3] Wê dewrê di nav misilmanan de pir zanistvan û fîlozofên mezin derketine û gellekî vedîtin çêdikin.

Fizîkvanê Fransî Pierre Curie ji bo nûvedan û pirtûkên misilman waha gotiye:

Zanyarên navdar yên serdema zêrîn a îslamê

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
 Gotara bingehîn: Lîsteya zanistvanên misilman

Di serdema zêrîn a îslamê de rewşa kurd an

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Li Kurdistanê bi hatina Îslamê û pijirandina misilmantiyê ve di nav kurdan de jî zanist pir pêşve ketiye.[5]

Di sedsala 9an de li Rojhilata Kurdistanê zanistvanên weke Dînewerî û Îbn Quteybe, Di dedsala 10an û heta sedsala 15an jî li her aliyê Kurdistanê fîlozof, stêrnas, endezyar, wêjevan, dîroknas û mirovên pir zana derkitine.
Ziryab, Muhasibê Xelatî, Îsmaîlê Cizîrî, Fexredînê Exlatî, Mûnîs, Ebûlfida, Kemaledînê Yûnis, Şihabedînê Suhrewerdî, Şemsedînê Şehrezûrî, Îbn Xelikan, Eliyê Herîrî, Mehmûdê Kurdî û Melayê Batê ji vana tenê çend kes in.[6][7]
Sîbernetîk ji aliyê zanistvanê kurd Îsmaîlê Cizîrî ve di Medreseyên kurdî de bingeha wî hate avêtin.[8] Di vê serdemê de wêjeya kurdî jî pir pêşve ketiye û pirtûkên bi zimanê kurdî têne nivîsandin.[9]

Li aliyê dinê jî di wê serdemê de kurdan gellekî dewletên serbixwe jî ava kirine, Ji wan dewlet û xanedanên kurd an hinek ev in;

  1. ^ http://m.jap.physiology.org/content/105/6/1877[girêdan daimî miriye]
  2. ^ http://www.bianet.org/bianet/kultur/76317-arap-biliminin-altin-cagi
  3. ^ http://www.history-science-technology.com/Articles/articles%208.html
  4. ^ Erol Toy, Rojnameya Cumhuriyet, 30 Tîrmehê 1979.
  5. ^ Kopîkirina arşîvê, ji orîjînalê di 12 adar 2016 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 15 sibat 2015{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)
  6. ^ http://www.baweri.com/modules.php?name=News&file=article&sid=732
  7. ^ "Kopîkirina arşîvê". Ji orîjînalê di 26 hezîran 2015 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 18 sibat 2015.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)
  8. ^ http://rudaw.net/mobile/turkish/culture/010420161?ctl00_phMainContainer_phMain_ControlComments1_gvCommentsChangePage=2_5
  9. ^ Prof. Dr. Qanatê Kurdo, Tarîxa Edebyata Kurdî, Öz-Ge Yayınları, Ankara, 1992.