Portal:Dîrok
Portalên Wîkîpediya: Dîn • Dîrok • Erdnîgarî • Huner • Jînenîgarî • Matematîk • Teknolojî • Zanist
Portala Dîrokê
Dîrok lêkolîna zanistî ya demên berê ye ku bûyerên berê li gorî konteksta kronolojiyê û çavkaniyan bi sedem û encamên xwe bi awayekî rexneyî tên nirxandin. Pisporên dîrokê dîroknas (dîrokzan, dîrokvan) in. Dîroknas di lêkolîna demên berê de çavkaniyên dîrokî yên wekî belgeyên nivîskî, serpêhatiyên devkî, nîşanên xwezayî û objeyên maddî wek berhemên hunerî bi kar tînin.
Dîroknas bi riya vegotinan hewl didin ku raboriyê fêm bikin û pêşkêş bikin. Bi gelemperî li ser kîjan vegotin bûyerekê herî baş rave dike û li ser giringiya sedem û encamên wan yên cuda nîqaş dikin.
Herodot, dîroknasekî yewnan ê sedsala 5an, di nav kevneşopiya rojavayê de wek "bavê dîrokê" tê nasîn, tevî ku carinan jê re "bavê derewan" jî hatibe gotin. Li gel Tûkûdîdesî, wî bingehên lêkolîna dîroka mirovahiyê ya nûjen damezrand.
Herodot, dîroknasekî yewnan ê sedsala 5an, di nav kevneşopiya rojavayê de wek "bavê dîrokê" tê nasîn, tevî ku carinan jê re "bavê derewan" jî hatibe gotin. Li gel Tûkûdîdesî, wî bingehên lêkolîna dîroka mirovahiyê ya nûjen damezrand. (Gotarê bixwînê...)
Gotarên dîrokê
Wêneyên bijartî
Di dîrokê de îro
Bûyer
- 1517 – Artêşa Osmaniyan bajarê Qahîreyê dagir kir.
- 1871 – Şerê Fransa-Prûsyayê: Di dorpêçkirina Parîsê de Fransa teslîm bû û şer bi dawî bû.
- 1909 – Hêzên artêşa amerîkan ji Kûbayê vekişiyan.
- 1918 – Di bûyerên şerê sivîl ê Fînlendayê de serhildêran bajarê Helsinkiyê zemt kirin.
- 1921 – Serokê Partiya Komunîst a Tirkiyeyê Mustafa Suphî tevî 15 hevalên xwe di Deryaya Reş de ji aliyê Kemalîstan ve hate fetisandin.
- 1932 – Japonyayê êrîşî Şanghayê kir.
- 1935 – Îsland bû yekemîn welatê rojavayî ku zarokjiberbirin bi destûra fermî hate pejirandin.
- 2006 – Li bajarê Polonyayê Katowiceyê banê pêşengehekê ji sedema giraniya berfê rûxiya. Di encamê de 65 kes mirin û bêhtirî 170 kesî brîndar bû.
Jidayîkbûn
- 1225 – Thomas Aquinas, keşeyê îtalî
- 1955 – Nicolas Sarkozy, serokkomarê Fransayê
Mirin
- 814 – Karlê Mezin, damezrînerê Împeratoriya Romê ya Pîroz
- 1725 – Peterê Mezin, çarê Rûsyayê
- 1939 – William Butler Yeats, helbestvanê xwediyê Xelata Nobelê
- 1970 – Werner Caskel, dîrokzan, profesorê fîlolojiya rojhîlatê û nivîskarekî berhemên dîrokî ku bi eslê xwe alman bû
- 1996 – Joseph Brodsky, helbestvanê xwediyê Xelata Nobelê