Sînemilî (devok)

Devoka Sînemilî
Kurmoncî
Welatên lê tê axaftin	Kurdistan
Herêm	Gurgum, Qeyserî, Meledî, Adiyeman, Edene, Sêwas
Axiverên zimanê zikmakî	−
Malbata zimanî	Zimanên hind û ewropî Zimanên hind û îranî Zimanên îranî Zimanên îranî yên rojava Zimanên îranî yên bakur-rojava Kurdî Kurmancî Kurmanciya Rojava Devoka Sînemilî; ; ; ; ; ; ; ;
Awayên kevn
Kodên zimanî
ISO 639-3	–

Devoka êla Sînemilî yek ji devokên kurmancî yên jêrzaravaya rojava ya ku li rojavayê Kurdistanê, ango li parêzgehên wek Dêrsim, Sêwas, Ezirgan, Riha, Xetay, Dîlok, Efrîn, Gurgum, Adiyeman, Xarpêt û li Anatoliya Navîn û Pontûsê tê axavtin e. Bi vê zaravayê ne tenê Sînemilî, herwiha kurdên elewî yên li Kurecikê, Darendeyê, Melediyê, Girînê, Çêlikanê, Sarizê, Avşînê hwd. jî pê diaxivin.

Deng

Ev devok ji aliyê fonetîka xwe û veguhêrînên dengî de gelekî balkêş e. Hemû deng di kurmanciya botanî de tê de hebin jî, vana di telafuzê de tênê guherandin. Herwiha dengê [e] dibe [a] an [æ] (ez -> az). Dîsa bi kêmî [o] dibe [ê], [ê] dibe [î] (navê te -> novî ta) û [a] dibe [û]. Dengê [b] yê di kurmanciya botanî dibe [v] an carnan [w], gerçî ev mêla veguhêrandina dengê b -> v di devoka Serhedê de jî heye.^[1] Dîftonga [xw] carnan dihele ser [x]ê ye (bixa <- bixwe). Avahiya fonetîkî ya vê devokê gelekî nêzîkê zaravayên kurdî yên başur e (Soranî, Kelhûrî, Lekî).^[2]

Ferheng

Ferhengoka devoka Sînemîlî jorejêr bi ya jêrzaravaya kurmancî ya rojava re yek e. Lewma ku veguhêrandinên dengî yên di vê devokê de xeynî çend vejartan di kurmancî rojavayî de jî xuyayî ne.

Sînemilî	Kurmanciya nûjen
weska, wesda	niha (Soranî: esta, Lekî: eskê)
dengkirin	axaftin
delik	zarok
dol	dawet
apa	met
atê	dayik
bêtin	gotin
bilem	gelo
bozik	hermî
birbang	sive
çirr, çirg	ça, çawa
dangiz	derya
tirçî, Tirçiye	tirkî (romî), Tirkiye
meyr	lêzim, meriv
ancan	(di) dawî de
ax	ax, xwêlî
banu	benîşt
bürün	birîn
ogir	agir
nov	nav

Hejmar

1 yak
2 dudu
3 sesê
4 çar
5 panc
6 şaş
7 hawt
8 hayşt
9 nah
10 dah
11 dah û yak
12 dah û dudu
13 dah û sesê
14 dah û çar
15 dah û panc
16 dah û şaş
17 dah û hawt
18 dah û hayşt
19 dah û nah
20 bîst
30 Sî
40 çell
50 pîynce
60 şêst
70 hawtê
80 hayştê
90 nod
100 sad
1000 hazar

Çavkanî

^ Sinemilli Sivesi (9.06.2012), ji orîjînalê di 29 gulan 2012 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 9 hezîran 2012
^ Westmundart, Kurdica (09.06.2012)

Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?)

[1] Sinemilli Sivesi (9.06.2012), ji orîjînalê di 29 gulan 2012 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 9 hezîran 2012

[2] Westmundart, Kurdica (09.06.2012)

[1]

[2]