Ûrmiye

Ûrmiye ارومیه
Ûrmiye Ûrmiye (Îran)
Kargêrî
Welat	Rojhilatê Kurdistanê
Dûgel	Îran
Parêzgeh	Ûrmiye
Navçe	Ûrmiye
Nahiye	Navend
Demografî
Navê nîştecihan	ûrmiyeyî
Gelhe	963.738 (2011)
Erdnîgarî
Bilindayî	1.355
Koordînat	37°32′58″Bk 45°04′11″Rh
Wêne
Wêne ya Ûrmiyeyê ji esmanê

Kitêbxaneya Zanîngeha Ûrmiyeyê

Ûrmiye, Wirmê an Urmê (bi farisî: اورمیه‎), bajarê herî mezin ê bajarê parêzgeha Azerbaycana Rojava ya Rojhilata Kurdistanê û Îranê ye ku navenda parêzgeha Ûrmiyê ye. Nifûsa bajarê Ûrmiyê li derdora 970.000 ye. Xelkê Ûrmiyê bi zaravayê kurdî kurmancî û bi zimanê tirkiya Azerbaycanê dipeyivin. Bajar ji çend herêmên cuda ên kurdnişîn û azernişîn pêk tê.

Etîmolojî

Heta niha gelek niqaş li ser vî navî hatine kirin. Hraç Martirosiyan (Hrach Martirosyan) di kitêba xwe bi navê Studies in Armenian Etymology di rûpela 681 de dibêje Ormî di zimanê Ermenî de wate divarê derûdora bajêr. Paşê dibêje ormi digel ὅρμος / hormos a Yewnanî bi wateya liman ya iskile, yek kok heye ku erdnîgarê jî vê peyt dike.

Ûrmiyê dîrokekî pir kevin heye. Pêşniyarê dîn ji bo koka navê Ûrmiyê ev in: Pourdavoud, Ûr- (bajerekî mîna di bêjeya Ûrşelîm, bajarê Silêman) û -miye (av); di zimanê Aramî de wate bajarê avan^{[çavkanî hewce ye]}. Samuel Noah dibê ku orum digel ho-ru-um a di navê horumkoraka ya Sumêrê ku navê çiyayekî di Efsaneya loqalbanda padişahê Sumerê ye hevkok be^{[çavkanî hewce ye]}. Minorsky, ji ber ku di hin nivîstekyên Sûryanî de ku li pal gola Ûrmiyê hatine dîtin navê Armaitî Urmaitî hatiye dibe ku ev nav Sûryanî be^{[çavkanî hewce ye]}. Navê berê yê Ûrmiyê di serdema şah de Rizayiye bû ku ji navê Riza Şahê Pehlevî girtÎ bûn. Navê Ûrmiyê yê kevin di serdema Sasaniyan de Çîçist bû ye ku di nivîsteka Avestayê de jî hatiyê ku zadîgeha Pêxembera Zêrdeşt bû ye. Niha jî li kêlega Ûrmiyeyê gundek bi navê Çîçist heye.

Erdnîgar

Ji aliyê erdnîgariyê de, bajarê Ûrmiyeyê ji aliyê rojhilat ve digehe gola Ûrmiyê û ji aliyê rojava ve digehe bakurê Kurdistanê û ji bakur ve digehe bajarê Selmasê û ji aliyê başûr ve digehe bajarên Nexede û Şino yê.

Ûrmiye navenda parezgeha Azerbaycana Rojava (bi kurdî parêzgeha Ûrmiye) ye ku ji bajarên Mehabad, Xoy, Selmas, Makû, Çaldiran, Miyanduav, Bokan, Nexede, Şino, Pîranşar û Serdeştê pêk tê. "Menda-Avdî"

Dabeşkirina bexşê

 Gotara bingehîn: Ûrmiye (bexş)

Gundistanên bexşê: Merkezî (navend) (lمرکزی), gundistanên vê bexşê ev in: Berandiz (باراندوز) Berandizçaya Serî (باراندوزچای شمالی) Berandizçaya Binî (باراندوزچای جنوبی) Turkeman (ترکمان) Bekşlûçay (بکشلوچای) Dol (دول) Nazlûya Binî (نازلوی جنوبی) Başqela (باش قلعه) Rozeçay (روضه چای)

Şaristana Ûrmiyeyê Ûrmiye Enzel Silîvana Soma Biradost Nazlû Selmas Şino Nexede Iraq Tirkiye Gola Ûrmiyeyê

Dîrok

Di vî bajarî de yek ji pêşengên tevgera Kurdayetiyê Dr. Qasimlo hatiye dinê.

Demografî

Li herêmê êlên Begzade, Celalî, Dirî, Hinare, Herkî , Kirmanc, Kore Sunî, Seyîd û Evdoyî û Kardarî dijîn.

Girêdanên derve

 Li Wikimedia Commons medyayên di warê Ûrmiye de hene.