Wîkîpediya:Gotarên bingehîn/Level/4/Felsefe û dîn

Vital articles

Niha li ser Wîkîpediyaya kurdî 87.481 gotar hene. Çend ji wan wekî gotara bingehîn hatine hilbijartin. Ev gotarên bingehîn jî di nav çar levelan de hatine parkirin. Di Level 1 de deh gotarên bingehîn ên herî muhîm cih digirin, û her level li ser levela pêşiya wê mezin dibe:

Level 1 (10 gotar) - Level 2 (100 gotar) - Level 3 (1.000 gotar) - Level 4 (10.000 gotar)

Divê rûpelê de lîsteya Felsefe û dîn ya level 4 hene. Ji bo guhartina lîsteyê, pêşî li rûpela gotûbêjê nîqaşekê bidin destpêkirin.

Lîsteya gotarên bingehîn rêberî dike ku kîjan gotar pêşî were baştirkirin û herwiha kalîteya gotarên bingehîn jî bi vî awayî tên teqîpkirin. Lîste pêşî ji rûpela Wîkîpediyaya îngilîzî hatiye kopîkirin û li gorî hewcedariyên Wîkîpediyaya kurdî divê werin sererastkirin. Lîste ji aliyê Wîkîprojeya Gotarên bingehîn vê tên kontrolkirin.

Level 1 Level 2 Level 3 Level 4

Gotareke bingehîn a bi levela 4 pêş bixe

Kurte

Tabloya li jêr kalîteya gotarên di vê lîsteyê de nîşan dide. Ji aliyê Balyozbot ve her roj tê rojanekirin.

Hemû 433 gotar. Ji bo statîstîkên berfirehtir binêrin Rûpela statîstîkê.

Sinif	#Gotar
C	8
Destpêkî	39
Şitil	78
Nesinifandî	24
Xwestî	284

Philosophy and religion

Di vî qismî de 433 gotar hene.

For philosophers, see People: Philosophers. For religious figures, see People: Religious figures.

Philosophy

Di vî qismî de 98 gotar hene.

Philosophy: General

Di vî qismî de 1 gotar heye.

1. Felsefe (Level 1)

Philosophy by region and period

Di vî qismî de 10 gotar hene.

1. Western philosophy (en) (Level 3)
   1. Ancient Greek philosophy (en)
   2. Medieval philosophy (en)
   3. Renaissance philosophy (en)
   4. Modern philosophy (en)
   5. Contemporary philosophy (en)
2. Eastern philosophy (en) (Level 3)
   1. Chinese philosophy (en)
   2. Indian philosophy (en)
3. Felsefeya Yewnan

Philosophical schools and traditions

Di vî qismî de 9 gotar hene.

1. Analytic philosophy (en)
2. Confucianism (en) (Level 3)
3. Legalîzm
4. Phenomenology (philosophy) (en)
5. Positivism (en)
6. Pragmatîzm
7. Sophist (en)
8. Stoicism (en)
9. Thomism (en)

Religious philosophy

Di vî qismî de 3 gotar hene.

1. Buddhist philosophy (en)
2. Christian philosophy (en)
3. Felsefeya îslamê

Philosophical branches, approaches and concepts

Di vî qismî de 75 gotar hene.

Ethics

Di vî qismî de 17 gotar hene.

1. Exlaq (Level 2)

Concepts

Di vî qismî de 10 gotar hene.

1. Azadî (felsefe) (Level 3)
2. Good and evil (en) (Level 3)
3. Wijdan
4. Golden Rule (en)
5. Is–ought problem (en)
6. Morality (en)
7. Plagiarism (en)
8. Value (ethics and social sciences) (en)
9. Virtue (en)
10. Wisdom (en)

Approaches

Di vî qismî de 6 gotar hene.

1. Consequentialism (en)
2. Deontology (en)
3. Humanîzm
4. Hîçperestî
5. Relativism (en)
6. Sûdgirî

Logic

Di vî qismî de 12 gotar hene.

1. Mentiq (Level 2)
2. Argument (en)
3. A priori and a posteriori (en)
4. Critical thinking (en)
5. Diyalektîk
   1. Socratic method (en)
6. Inference (en)
   1. Deductive reasoning (en)
   2. Fallacy (en)
   3. Inductive reasoning (en)
7. Paradox (en)
8. Thought experiment (en)

Epistemology

Di vî qismî de 16 gotar hene.

1. Epîstemolojî (Level 3)

Concepts

Di vî qismî de 11 gotar hene.

1. Zanîn (Level 2)
2. Rastî (Level 3)
3. Aqil (Level 3)
4. Bawerî (Level 3)
5. Common sense (en)
6. Concept (en)
7. Experience (en)
8. Dûzana Ockhamê
9. Opinion (en)
10. Superstition (en)
11. Worldview (en)

Approaches

Di vî qismî de 4 gotar hene.

1. Empîrîzm
2. Naturalism (philosophy) (en)
3. Rasyonalîzm
4. Skepticism (en)

Metaphysics

Di vî qismî de 13 gotar hene.

1. Metafizîk (Level 3)

Concepts

Di vî qismî de 6 gotar hene.

1. Ontology (en) (Level 3)
2. Abstraction (en)
3. Causality (physics) (en)
4. Existence (en)
5. Mental representation (en)
6. Berahî

Approaches

Di vî qismî de 6 gotar hene.

1. Determinism (en)
2. Mengîwerî
3. Materyalîzm
4. Mind–body dualism (en)
5. Monism (en)
6. Theory of forms (en)

Aesthetics

Di vî qismî de 2 gotar hene.

1. Estetîk (Level 3)
2. Beauty (en)

Philosophy of science

Di vî qismî de 9 gotar hene.

1. Philosophy of science (en) (Level 3)
2. Fact (en)
3. Hypothesis (en)
4. Natural philosophy (en)
5. Paradigm (en)
6. Pseudoscience (en)
   1. Parapsychology (en)
7. Reductionism (en)
8. Teorî

Other branches of philosophy

Di vî qismî de 6 gotar hene.

1. Philosophy of language (en)
   1. Meaning (philosophy) (en)
2. Philosophy of mathematics (en)
3. Philosophy of mind (en)
4. Philosophy of religion (en)
5. Political philosophy (en)

Religion and spirituality

Di vî qismî de 80 gotar hene.

Religion and spirituality: General

Di vî qismî de 5 gotar hene.

1. Dîn (Level 2)
2. Comparative religion (en)
3. Folk religion (en)
4. Mîstîzm
5. Îlahiyat

Deity

Di vî qismî de 3 gotar hene.

1. Xwedawend (Level 2)
   1. Xweda (Level 3)
   2. Goddess (en)

Practices

Di vî qismî de 20 gotar hene.

1. Ritual (en) (Level 3)
2. Dia (Level 3)
3. Meditation (en) (Level 3)
4. Apologetics (en)
5. Apostasy (en)
6. Celibacy (en)
7. Rojî
8. Heresy (en)
9. Icon (en)
   1. Iconoclasm (en)
10. Idolatry (en)
11. Liturgy (en)
12. Pilgrimage (en)
13. Prophecy (en)
14. Relic (en)
15. Religious conversion (en)
16. Sacrifice (en)
17. Saint (en)
18. Veneration of the dead (en)
19. Worship (en)

Beliefs

Di vî qismî de 16 gotar hene.

1. Spirituality (en) (Level 3)
2. Animism (en)
3. Astrolojî
4. Creation myth (en)
5. Curse (en)
6. Divination (en)
7. Eschatology (en)
8. Faith (en)
9. Magic (supernatural) (en)
   1. Pîrhebok
10. Mandate of Heaven (en)
11. Origin myth (en)
12. Religious experience (en)
13. Sacredness (en)
14. Supernatural (en)
15. Totem

Death

Di vî qismî de 5 gotar hene.

1. Burial (en)
2. Goristan
3. Cremation (en)
4. Funeral (en)
5. Mummy (en)

Afterlife

Di vî qismî de 7 gotar hene.

1. Afterlife (en) (Level 3)
   1. Bihuşt
   2. Dojeh
   3. Incarnation (en)
   4. Reincarnation (en)
   5. Resurrection (en)
2. Rih (Level 3)

Institutions

Di vî qismî de 10 gotar hene.

1. Altar (en)
2. Anti-clericalism (en)
3. Creed (en)
4. Cult (en)
5. Monastery (en)
6. Keşe
7. Şîzma
8. Sect (en)
9. State religion (en)
10. Temple (en)

Theistic philosophies

Di vî qismî de 10 gotar hene.

1. Theism (en)
2. Deism (en)
3. Fundamentalism (en)
4. Monoteyîzm
5. Orthodoxy (en)
6. Paganî
7. Panentheism (en)
8. Pantheism (en)
9. Polytheism (en)
10. Syncretism (en)

Non-theistic philosophies

Di vî qismî de 4 gotar hene.

1. Ateîzm (Level 3)
2. Agnostîsîzm
3. Freethought (en)
4. Sekulerîzm (Level 3)

Abrahamic religions

Di vî qismî de 76 gotar hene.

Main branches

Di vî qismî de 7 gotar hene.

1. Xiristiyanî (Level 3)
2. Îslam (Level 3)
3. Cihûtî (Level 3)
4. Behaîtî
5. Druze (en)
6. Gnosticism (en)
7. Rastafari (en)

Common concepts

Di vî qismî de 9 gotar hene.

1. Încîl (Level 3)
   1. Peymana Kevin
   2. Peymana Nû
2. Holy Spirit (en)
3. Messiah (en)
4. Predestination (en)
5. Salvation (en)
6. Guneh
7. Emrên Mezin

Judaism

Di vî qismî de 10 gotar hene.

1. Talmud (en) (Level 3)
2. Tewrat
3. Halakha (en)
   1. Kashrut (en)
4. Hebrew Bible (en)
5. Xaxam
6. Hewra
7. Conservative Judaism (en)
8. Orthodox Judaism (en)
9. Reform Judaism (en)

Christianity

Di vî qismî de 35 gotar hene.

Branches

Di vî qismî de 24 gotar hene.

1. Dêra katolîk (Level 3)
   1. Eastern Catholic Churches (en)
2. Eastern Christianity (en)
   1. Dêra ortodoks (Level 3)
      1. Greek Orthodox Church (en)
      2. Russian Orthodox Church (en)
   2. Oriental Orthodox Churches (en)
      1. Coptic Orthodox Church (en)
      2. Ethiopian Orthodox Tewahedo Church (en)
3. Nontrinitarianism (en)
   1. Şahidên Yehowa
   2. Mormontî
   3. Unitarianism (en)
4. Protestanî (Level 3)
   1. Anglicanism (en)
   2. Arminianism (en)
   3. Baptists (en)
   4. Kalvînîzm
   5. Evangelicalism (en)
   6. Luterîtî
   7. Methodism (en)
   8. Pentecostalism (en)
   9. Quakers (en)
   10. Seventh-day Adventist Church (en)

Concepts

Di vî qismî de 11 gotar hene.

1. Catholicity (en)
   1. Papa
   2. Purgatory (en)
2. Noqkirin
3. Church (congregation) (en)
4. Dêr
5. Ecumenism (en)
6. Eucharist (en)
7. Grace in Christianity (en)
8. Second Coming (en)
9. Sêyaneya Pîroz

Islam

Di vî qismî de 15 gotar hene.

1. Mezhebên îslamê
   1. Sunîtî (Level 3)
   2. Şiîtî (Level 3)
   3. Sofîtî
2. Quran (Level 3)
3. Ellah
4. Five Pillars of Islam (en)
   1. Hec
5. Fiqih
6. Hedîs
7. Helal
8. Heram
9. Îmam
10. Mizgeft
11. Şerîet

Eastern religions

Di vî qismî de 41 gotar hene.

Major religions

Di vî qismî de 7 gotar hene.

1. Hinduîzm (Level 3)
2. Budîzm (Level 3)
3. Caynîzm (Level 3)
4. Sîkhîzm (Level 3)
5. Taoîzm (Level 3)
6. Shinto (en) (Level 3)
7. Manichaeism (en)

Common concepts

Di vî qismî de 10 gotar hene.

1. Dhammapada (en)
2. Dharma (en)
3. Karma (en)
4. Mantra (en)
5. Om (en)
6. Qi (en)
7. Swastika (en)
8. Tantra (en)
9. Yin and yang (en)
10. Yoga (en)

Buddhism

Di vî qismî de 9 gotar hene.

1. Mahayana (en) (Level 3)
   1. Avalokiteśvara (en)
   2. Diamond Sutra (en)
2. Theravada (en) (Level 3)
   1. Pali Canon (en)
3. Vajrayana (en)
4. Four Noble Truths (en)
5. Nirvana (en)
6. Zen (en)

Hinduism

Di vî qismî de 10 gotar hene.

1. Bhagavad Gita (en) (Level 3)
2. Vedas (en) (Level 3)
3. Brahman (en)
4. Kumbh Mela (en)
5. Ramayana
6. Shaivism (en)
7. Shaktism (en)
8. Upanishads (en)
9. Vaishnavism (en)
10. Vedanta (en)

Sikhism

Di vî qismî de 2 gotar hene.

1. Guru Granth Sahib (en)
2. Golden Temple (en)

Taoism

Di vî qismî de 2 gotar hene.

1. Tao Te Ching
2. Zhuangzi (book) (en)

Shinto

Di vî qismî de 1 gotar heye.

1. Kojiki (en)

Other religions

Di vî qismî de 28 gotar hene.

Other religions: General

Di vî qismî de 7 gotar hene.

1. Shamanism (en) (Level 3)
2. Zerdeştî
   1. Avesta
3. Chinese folk religion (en) (Level 3)
4. Haitian Vodou (en)
5. Traditional African religions (en) (Level 3)
   1. Yoruba religion (en)

Ancient religions

Di vî qismî de 12 gotar hene.

1. Prehistoric religion (en)
2. Ancient Celtic religion (en)
3. Ancient Egyptian religion (en)
4. Ancient Greek religion (en)
5. Ancient Mesopotamian religion (en)
6. Aztec religion (en)
7. Germanic paganism (en)
8. Maya religion (en)
9. Old Norse religion (en)
10. Religion in ancient Rome (en)
11. Mîtolojiya erebî
12. Slavic paganism (en)

Western esotericism

Di vî qismî de 3 gotar hene.

1. Western esotericism (en)
   1. Freemasonry (en)
   2. New Age (en)

New religious movements

Di vî qismî de 6 gotar hene.

1. New religious movement (en) (Level 3)
   1. Falun Gong (en)
   2. Modern paganism (en)
      1. Wicca (en)
   3. Satanism (en)
   4. Spiritualism (en)

Mîtolojî

Di vî qismî de 110 gotar hene.

For fictional characters from literature and folklore, see Arts: Fictional and legendary characters.

Mîtolojî: Giştî

Di vî qismî de 3 gotar hene.

1. Folklor (Level 2)
2. Myth (en) (Level 3)
   1. Comparative mythology (en)

Li gorî kulturan

Di vî qismî de 10 gotar hene.

1. Australian Aboriginal religion and mythology (en)
2. Chinese mythology (en)
3. Mîtolojiya misirî
4. Mîtolojiya yewnanî (Level 3)
5. Japanese mythology (en)
6. Korean mythology (en)
7. Mythologies of the Indigenous peoples of the Americas (en)
8. Norse mythology (en)
9. Mîtolojiya îranî
10. Mîtolojiya romayî

Mîtolojiya îbrahîmî

Di vî qismî de 18 gotar hene.

1. Îbrahîm (Level 3)
2. Adem û Hewa
   1. Qabîl û Habîl
   2. Lilith (en)
3. Daniel (biblical figure) (en)
4. Dawid
5. Îlyas
6. Ezra (en)
7. Îshaq
8. Isaiah (en)
9. Îsmaîl
10. Yaqûb
11. Yûsif
12. Mûsa (Level 3)
13. Nûh
14. Şeytan
15. Silêman (pêxember)
16. Yahweh (en)

Mîtolojiya misirî

Di vî qismî de 8 gotar hene.

1. Amun (en)
2. Anubis (en)
3. Hathor (en)
4. Horus (en)
5. Isis (en)
6. Osiris (en)
7. Ra (xwedawend) (en)
8. Thoth (en)

Mîtolojiya hindû

Di vî qismî de 7 gotar hene.

1. Brahma
2. Ganesha (en)
3. Kali (xwedanwend) (en)
4. Krishna (en)
5. Rama (en)
6. Shiva (en)
7. Vishnu (en)

Mîtolojiya yewnanî-romayî

Di vî qismî de 22 gotar hene.

Qehremanên mîtolojiya yewnanî

Di vî qismî de 6 gotar hene.

1. Axîleûs
2. Eneias
3. Amazon
4. Hêraklês
5. Odîseus
6. Perseûs

Xwedawendên yewnanî

Di vî qismî de 12 gotar hene.

1. Afrodîtê
2. Apolon
3. Artemîs
4. Atênê
5. Dêmêtêr
6. Hadês
7. Hêra
8. Hermês
9. Hêfestos
10. Posîdon
11. Tîtan (mîtolojî)
12. Zeus

Xwedawendên romayî

Di vî qismî de 4 gotar hene.

1. Jupîter
2. Mars (mîtolojî)
3. Mînêrva
4. Venus (mîtolojî)

Mîtolojiya çînî

Di vî qismî de 3 gotar hene.

1. Jade Emperor (en)
2. Three Sovereigns and Five Emperors (en)
   1. Yellow Emperor (en)

Mîtolojiya Mezopotamyayê

Di vî qismî de 3 gotar hene.

1. Enki (en)
2. Enlîl
3. Înanna

Native American mythology

Di vî qismî de 3 gotar hene.

1. Coyote (mythology) (en)
2. Great Spirit (en)
3. Quetzalcoatl (en)

Mîtolojiya norsî

Di vî qismî de 3 gotar hene.

1. Odîn
2. Freyja (en)
3. Tor (xwedawend)

Mîtolojiyên din

Di vî qismî de 3 gotar hene.

Mîtolojiya afrîkî

Di vî qismî de 1 gotar heye.

1. Anansi (en)

Mîtolojiya Asyaya Navîn

Di vî qismî de 1 gotar heye.

1. Tengrî

Mîtolojiya şînto

Di vî qismî de 1 gotar heye.

1. Amaterasu (en)

Mexlûqên mîtolojîk

Di vî qismî de 22 gotar hene.

1. Legendary creature (en)
2. Firîşte
3. Centaur (en)
4. Death (personification) (en)
5. Demon (en)
6. Devil (en)
7. Ejdeha
8. Fairy (en)
9. Ghost (en)
10. Giant (en)
11. Cin
12. Leprechaun (en)
13. Keça deryayê
14. Mînotor
15. Pêgasos
16. Phoenix (mythology) (en)
17. Siren (mythology) (en)
18. Sphinx (en)
19. Unicorn (en)
20. Vampire (en)
21. Werewolf (en)
22. Zombie (en)

Cihên mîtolojîk

Di vî qismî de 4 gotar hene.

1. Atlantîs
2. El Dorado (en)
3. Paradise (en)
4. Utopia (en)

Eşyayên mîtolojîk

Di vî qismî de 1 gotar heye.

1. Kasa pîroziyê