Ertoşî
Eşîra Ertoşî | |
Agahiyên gelemperî | |
Hoz | Gewdan Hacan Zewki Mamxuran Qeşûrî Şerefan Şîdan Xawiştan Xelîlan Zêdik |
Ziman | Kurdî (kurmancî, |
Herêmên dîrokî | Colemêrg, Wan, Şirnex, Agiri, Bedlîs û Mûş |
Demografî | |
Gelhe | ~ 7 milyon[çavkanî hewce ye] |
Bawerî | |
Dîn | Îslam (sunîtî) |
biguhêre |
Ertoşî yek ji eşîrên mezin ên kurda ye ku li gelek deverên Kurdistanê belav bûne. Endamên eşîra ertoşiyan li bajar û bajarokên wek Colemêrg, Çelê, Wan, Elbak, Elkê, Şax, Payîzava, Gever, Dihok, Zaxo, Sêmêl, Şirnex, Şêxan, Panos, Melezgirt, Elcewaz û Xelat belav bûne.[1]
Dîrok
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Bi dûçûna çavkaniyên herêmî bingeha vê eşîr-konfederasyonê li gundê Ertoş ê ku bi Çelê ve girêdayî ye. Li vir belavî deverên din bûye. Bi dûçûna Martin van Bruinessen di dema mîrektiya Hekarî de du baskên civakê hebû, yek baska çep yek jî baska rast bû. Baska çepê aligiriya mîrê hekarî dikir û Pinyanişî bûn. Baskê rastê jî mixalifên mîrê hekarî bûn û ertoşî bûn. Xana Mazin eşireti Gerdî'ye ra hatî. Awelî navê eşîreta'ke Gerdûş paşî xû kira Ertoşî.
Dabeşkirina ertoşiyan
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Konfederasyona Ertoşiyan ji du baska pêk tê. Ji her du baskan re jî bi giştî 12 bab derketine. Baskê yekem mendkan e ku ji eşîrên alan, êzdînan û xelîlan pêk tê. Baska duyem hacîmendan e ku ji eşîrên şîdan, şerefan, hacan, gewdan, mamxuran, jirkî, qeşûrî û zêdikan pêk tê.
Ji van eşîran gewda îdîa dikin bingeha wan digehe xelîfeyê duyê yê îslamê Emer [2]
Endamên Konfederasyona Ertoşî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Mamedpîran an jî (mehamedan - mamedan)
- Hacan (an havcan)
- Alan
- Xelîlan
- Xawiştan an xaviştan
- Şîdan an jî seidayi
- Şerefan
- Gewdan
- Mamxuran
- Jirkî an jirikî
- Zêdik an zêdkî
- Giravî an giravîyan
- Îzdînan an êzdînan
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ Şarman, Nurdan (2015). Beytüşşebap Ve Molla Hüseyin Batevî Sempozyum Bildirileri (PDF). Stanbol: Rektoriya Zanîngeha Şirnexê. rr. 251–255. ISBN 978-605-88496-5-5. Ji orîjînalê (PDF) di 12 tîrmeh 2018 de hat arşîvkirin.
- ^ Ağa,Şeyh,Devlet-Martin van Bruinessen, r:308
Girêdanên derve
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Firat Başkale-Şekir Axa (Stranên li ser Ertoşiyan)
- Malpera eşîra Ertoşî Girêdana arşîvê 2012-10-07 li ser Wayback Machine
Ev gotara ji bo eşîrekê şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |