Alxasî

Alxas navê hozeke kurdên elewîyan û sunîyan (henîfî) e ku bi piranî di Albistanê de û di Sêwregê de dijî.

Ew bi kurmancî û/yan bi dimilkî deyn dikin. Devoka kurmancîya Alxasan û devoka kurdên Sînemilî pir nêzik in (Sînemilî (devok)). Devoka Dimilkiya Alxasan devoka başûr e.

Navendên Alxasan di Albistanê de û di Sêwregê de ne, lê gundên Alxasî li herderê derheq Kurdistanê hene:

• Mereş
  • Albistan [1]: Sevdilli, Yalıntaş (Aktil), Yoğunsöğüt, Yalak (Yalax), Toprakhisar (Torpaxsar), Beştepe, Büyükköy (Digır), Dere Topallı (Topalli), Yazı Topallı, Kösolar (Aksakal), Yapılıpınar (Biragani), Gölpinar (Golpinar), Han (Xan), Pasolar, Karakuyu; Mezre: (Karakuyu), (Gölpinar), Kalanzöran (Dengolar), (Pasolar), Kamolar, Kocapinar, Tahtali (Taxtali), Serçekuyusu, Şerefli, Maltoplar, (Han (Xan)), (Yazıtopallı)
  • Avşîn: Çomudüz: li vî gundî kesên Alxasan, Sînemilîyan, Kurecikan û Kürneliyan tevlihev in.
• Meletî
  • Merkez, Çolaklı: Alha(n)uşağı
  • Arguvan: Alhasuşağı, Balicon, Bâlikon, Baxşikon, Dizoma, Kelon
  • Yazihan: Fethiye [2]
  • Patrîkxan: Hacîlar, Derekoy [3]
• Sêwas:
  • Girîn: Yaylacık, Alacamezar (Alxas u Kurecik)
  • Şarqije: Sarıkaya [4]
  • Imranli: Aydoğan Köyü (Örenik)
  • Zara: Cimitli
• Qeyserî
  • Sarîz: Büyük Örtülü [5]
• Riha
  • Sêwreg, li Bucax [6], [7] - Kümekavak (Alhas) [8], Dardağan, Ilyasören (Gundê Gavura), Çomaklı (Çabakçur), Hay, Modan
• Xorasan: Alkhas Qal'eh [9]
• Azerbaycan
  • Laçîn: Alxaslî
  • Kelbajar: Xolezey Alxasli
  • Rəhimli

Derheq kokên kesên Alxasî çend bîrûbawerî hene:

1. Li gora pirsiyarkirinên nivîskarî Mehmet Teker, eslên aşiretî "Alxas" Şadiyan in; rojekê Alxas çûn Sêwregê û Amedê; li wir doza xwîndariyê hebû; paşê pir Alxas hatin Albistanê û Dêrsimê, hinek li Sêwregê mayîn; li Dêrsimê Alxas bûn Xormekan; paşê hinek çûn Gimgimê. Li Albistanê Alxasan Kurmancî bellî kir. [10][11] ^{Girêdana arşîvê 2016-04-09 li ser Wayback Machine}[12][13]
2. Dibe ku eslên Alxasan Berazî bûn û ji Sêwregê rov Albistanê rê kêmzêde 150-200 berê sal bi cîh bûn. [14] Lê Alxasan li Sêwregê dibêjin ku ev ne bi Berazan girêdayî bûn, lê bi Bucakan. Lê Berazî eşîretek nîn e, konfoderasiyonek e; di vê konfoderasiyonê de jî Şadiyan hene. [15]
3. Bi dîtina Nûrî Dêrsimî se aşiret "Alxas", "Sînemilî" û "Atmî" bihevra "Atmî" konfederasyon pêkan; ew berê li Dêrsimê mayîn. [16]

Girêdanên derve

• Alxas.net
• Allgemeine Geschichte: Xormekan
• Alhas-Alxas Aşireti Hakkında ^{Girêdana arşîvê 2016-04-09 li ser Wayback Machine}
• Araştırma: Yazar Mehmet TEKER'den Alhas (alxas) Aşireti Üzerine
• Alhas veya Alxas Aşireti
• M. Bayrak Binboga Kürt Asiretleri IN: Bîrnebûn 1998 Ausgabe 5, s. 56 ff.
• Barazî Veya Berazî Aşireti