Alxasî

Alxas hozeke kurdên elewî û suniyan (henîfî) ye ku bi piranî li Albistanê û Sêwregê dijî.

Ew bi kurmancî yan bi dimilkî deyn dikin. Devoka kurmanciya alxasan û devoka kurdên sînemilî pir nêzik in. Devoka dimilkiya alxasan devoka başûr e.

Alxas di her çar parçeyên Kurdistanê de

Navendên alxasan li Albistanê û Sêwregê ne, lê gundên alxasî li herderê derheq Kurdistanê hene:

Mereş

• Albistan [1]: Sevdilli, Yalıntaş (Aktil), Yoğunsöğüt, Yalak (Yalax), Toprakhisar (Torpaxsar), Beştepe, Büyükköy (Digır), Dere Topallı (Topalli), Yazı Topallı, Kösolar (Aksakal), Yapılıpınar (Biragani), Gölpinar (Golpinar), Han (Xan), Pasolar, Karakuyu; Mezre: (Karakuyu), (Gölpinar), Kalanzöran (Dengolar), (Pasolar), Kamolar, Kocapinar, Tahtali (Taxtali), Serçekuyusu, Şerefli, Maltoplar, (Han (Xan)), (Yazıtopallı)
• Avşîn: Çomudüz, li vî gundî kesên alxasan, sînemilîyan, kurecikan û kürneliyan tevlihev in.

Meletî

• Merkez, Çolaklı: alha(n)uşağı
• Arguvan: Alhasuşağı, Balicon, Bâlikon, Baxşikon, Dizoma, Kelon
• Yazihan: Fethiye [2]
• Patrîkxan: Hacîlar, Derekoy [3]

Sêwas

• Girîn: Yaylacık, Alacamezar (Alxas u Kurecik)
• Şarqije: Sarıkaya [4]
• Imranli: Aydoğan Köyü (Örenik)
• Zara: Cimitli

Qeyserî

• Sarîz: Büyük Örtülü [5]

Riha

• Sêwreg, li Bucax [6], [7] - Kümekavak (Alhas) [8], Dardağan, Ilyasören (Gundê Gavura), Çomaklı (Çabakçur), Hay, Modan

Xorasan

• Alkhas Qal'eh [9]

Azerbaycan

• Laçîn: Alxaslî
• Kelbajar: Xolezey Alxasli
• Rəhimli

Kokên kesên alxasî

Derheq kokên kesên alxasî çend bîrûbawerî hene:

1. Li gora pirsiyarkirinên nivîskarî Mehmet Teker, eslên aşiretî "alxas" şadiyan in; rojekê lxas çûn Sêwregê û Amedê; li wir doza xwîndariyê hebû; paşê pir Alxas hatin Albistanê û Dêrsimê, hinek li Sêwregê mayîn; li Dêrsimê alxas bûn xormekan; paşê hinek çûn Gimgimê. Li Albistanê Alxasan Kurmancî bellî kir. [10][11] ^{Girêdana arşîvê 2016-04-09 li ser Wayback Machine}[12][13]
2. Dibe ku eslên alxasan berazî bûn û ji Sêwregê rov Albistanê rê kêmzêde 150-200 berê sal bi cîh bûn. [14] Lê Alxasan li Sêwregê dibêjin ku ev ne bi Berazan girêdayî bûn, lê bi Bucakan. Lê Berazî eşîretek nîn e, konfoderasiyonek e; di vê konfoderasiyonê de jî Şadiyan hene. [15]
3. Bi dîtina Nûrî Dêrsimî se aşiret "alxas", "sînemilî" û "atmî" bihevra "atmî" konfederasyon pêkan; ew berê li Dêrsimê mayîn. [16]

Girêdanên derve

• Alxas.net
• Allgemeine Geschichte: Xormekan
• Alhas-Alxas Aşireti Hakkında ^{Girêdana arşîvê 2016-04-09 li ser Wayback Machine}
• Araştırma: Yazar Mehmet TEKER'den Alhas (alxas) Aşireti Üzerine
• Alhas veya Alxas Aşireti
• M. Bayrak Binboga Kürt Asiretleri IN: Bîrnebûn 1998 Ausgabe 5, s. 56 ff.
• Barazî Veya Berazî Aşireti