Sindî

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Jump to navigation Jump to search
Eşîra Sindî
Agahiyên gelemperî
Hoz Mala Acamê
Pisaxa
Boselê
Mamêzdînî
Şeranşî
Blleki
Perexî
Miçolî
Choneki
Şîvermenî
Sofi
Neri
Sêxzdînî

Benestani
Ziman Kurdî (kurmancî)
Herêmên dîrokî Zaxo, Qileban, Silopî, Botan, Hekarî
Bawerî
Dîn Îslam (sunîtî)
biguherîne Belge

Sindî, navê eşîreka li Kurdistanê ye. Li herêma Sindî ya li navbera Duhok, Zaxo û Botan-Hekariyê dijîn. Sindiyên di navbera Botan û Hakkariyê de li bajaroka Qilaban dimînin. Li gel Sindiyên kurd zimanê hemû Sindiyên dî jî Îndo-Ewropî ye û Aryen in.(4) Li Stenbolê li taxa Gazî jî gelek Sindî dijîn.

Dîrok[biguherîne]

Sindiyên kurd di dîrokê de dewleteka mezin ava kirine. Ev dewlet beriya 3500 salan e ava bûbû. Navê wê dewletê Împeretotiya Mitannî ye (5). Avakirina vê împeretoriyê jî wiha çêdibe Malbatek ji kurdan koçberê Hindistanê dibe. Li wir li herêma Sind niştecih dibin. Piştî demeke dirêj ji Hindistanê dîsa vedigerin welatê xwe Kurdistanê(6). Ji wan re dibêjin kurdên Sindê. Li pêşiyê tên Amedê. Li Amedê (Diyarbekir) dewletekê ava dikin. Riha (Urfa), Mêrdîn, Sîncarê jî bi dest xwe ve dihînin. Li Mêrdînê Weşukaniyê dikin paytext. Navê dewleta wan Mîtanî bû û navê çiyayê Metîna ji wir tê. (7)2 jinên delaltirîn ên di dîrokê de navdar ji wan Sindiyan bûn. Ew Nefertîtî û Nefertarî ne. Nefertîtî û Nefertarî şû bi Fîrewnên Misrê dikin.(8) Û li wir dest danîn ser rêvebertiya dewletê.

Niha li Hindistanê herêma Sind heye û zimanê wan Sindiyanî ye. Li piştî hezar salan ev kurdên Sindî ji her alî ve bûn kurdên Îranî. Divê bê gotin ku peyva "Îran" ji "Aryenê" tê. Bi eslê xwe Kurdistan, Ermenistan, Azerbaycan... jî Îran in. Kurd Mezopotamiyên Îranî ne. Ango Mezopotamiyên Aryen in. Ji bavûkalên kurdan, farisan, Hindistaniyan, Pakistaniyan, Afxaniyan, Azeriyan, ingilîz, frensî, alman... re dibêjin "aryen".

Ocax/Icax[biguherîne]

Eşîra Sindiyan li 14 Icaxen Mala Acamme, Mamizdeni, Pesaxa, Benestani,Coneki, Bosali,Neri,Sheranshi,Perexi,Mcoli,Bileki,Sofi,Shexesdeni û Shivameni belavdibe. 112 Gunden Eşîra Sindiyan

Boselê[biguherîne]

  1. Bosale
  2. Zewka Bosale

Sheranshi[biguherîne]

  1. Sheranshe
  2. Behere

Sêxzdînî[biguherîne]

  1. Nordîna

Perexi[biguherîne]

  1. Perexê

Bileki[biguherîne]

  1. Karpete Bileka

Mala Acamme[biguherîne]

  1. Derkar
  2. Bandro
  3. Banka Mala Shexe
  4. Merge
  5. Minini
  6. kirannsh
  7. Banka Mala Hocey
  8. Banka Mala Axoy

Pisaxa[biguherîne]

  1. Ava Gize
  2. Bazingira
  3. Petrome
  4. Kirkirank
  5. Kelok
  6. Kundok
  7. Grik Sindi
  8. Grika Haci Islami
  9. Darhozan
  10. Marsis
  11. Gewrîk


Sofi[biguherîne]

  1. Pirbla
  2. Cemke Dela
  3. Zorava
  4. Be Shelke
  5. Derinke
  6. Barkavere
  7. Cemtri
  8. Avlih
  9. Ceme Mesolmete

Benestani[biguherîne]

  1. Berzire
  2. Karne
  3. Mutifa
  4. Kizave
  5. Rabanka
  6. Hewreze
  7. Hawshine
  8. Dashtmasake
  9. Dashatmasek Mela
  10. Dahleke Gundik
  11. Dahlek Malek
  12. Cem Mishko
  13. Dornex
  14. Desht Masek Çhem
  15. War Sora
  16. kokite

Çonkî[biguherîne]

  1. Mamisa
  2. Sindava
  3. Yosif Axa
  4. Gundik Ayub
  5. Bexabare
  6. Ser Silavke
  7. Karpete
  8. Alshke
  9. Dasîkê
  10. Gelî Dergel
  11. Dere
  12. Dahlika Conekiya
  13. Harina

Miçolî[biguherîne]

  1. Qasroke
  2. Mergashishe
  3. Xerabe
  4. Sorink

Nerî[biguherîne]

  1. Derkar Nery
  2. Gundik
  3. Dercelal
  4. Dahlik
  5. Stavlan

Mamizdeni[biguherîne]

  1. Behrava
  2. Terike
  3. Terik Erab
  4. Terik Smo
  5. Keberoke
  6. Tawke
  7. Xerababke
  8. Emer Axa
  9. Terik Hassan
  10. Xilafte
  11. Bacile

Shivarmeni[biguherîne]

  1. Xwake
  2. Bagoltke
  3. Teka
  4. Berkevir
  5. Spindaroke
  6. Xerxabka
  7. Zewke
  8. Avgani
  9. Serko

Gundên Masehiyan li Devera Sindiya[biguherîne]

  1. Biglale
  2. Elanîsh
  3. Derashishe
  4. Senate
  5. Sharansha Felaha
  6. Bersive
  7. Levo
  8. Hizawa
  9. Nafkandala
  10. Bacowae
  11. Êrê
  12. Deshte Texê
  13. Behnone Sîndîya
  14. Mergasora
  15. Piraka
  16. Benaxre
  17. Der Abon
  18. Pish Khabour
  19. Her Gunda
  20. Gondkosa

Têbînî[biguherîne]

Li Dîf Jêderên Kevin û Axivtnên Babo Bapîran Gûllî û Sindî eşîreka Pêkve Bon Ta Salên ( 1919 ) Heta Nokejî Têkelîya Navbera Herdo eşîreta Ji Layê Çivakî û Keltorî Ve Zor Lêk Nêzîkin.

Dengbêjên Devera Sindiya[biguherîne]

  • Awaz Xabîrî Boseli
  • Serbest Boselî
  • Abdûlsitar Boselî
  • Hashim Boselî
  • Heval Îbrahîm Micoli
  • Mèhvan Sindî
  • Adil Sindî Shivermini
  • Razi Ubeyd Benstani Nave Huneri Razi Zaxoyi
  • Shivan Cegerxwin Coneki
  • Mihemmed Can Shivermeni
  • Zeravan Tahir Shivermeni Nave Huneri Zeravan Zaxoyi
  • Ahmed Xorshid Neman Neri
  • Eyaz Yusif Psaxa Nave Huneri Eyaz Zaxoyi
  • Husni Kizavi
  • Hejar Mohammed Shivermeni
  • Hejar Arif Coneki
  • Karwan Ahmed Sevo Coneki
  • Zeravan Lezgin Coneki
  • Emer Kizavi

Çend Navdarên Devera Sindiya[biguherîne]

Mala Acamme[biguherîne]

Boselê[biguherîne]

Psaxa[biguherîne]

Psaxa ji Bakurê Kurdistanê, ji Wanê hatin e. Eslê xwe Garisan in.

Şivarmeni[biguherîne]

Çonekî[biguherîne]

Benestani[biguherîne]

Nerî[biguherîne]

Micoli[biguherîne]

Sofi[biguherîne]

Mamizdeni[biguherîne]

Sheranshi[biguherîne]

Şêxzdîn[biguherîne]

Perexi[biguherîne]

Girêdayinên derve[biguherîne]

Ji "https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Sindî&oldid=722308" hatiye standin.