Osman Sebrî

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Osman Sebrî
Jidayikbûn7ê kanûna paşîn a 1905an
Narince (Kolik, Semsûr, Bakurê Kurdistanê, Tirkiye)
Mirin11ê kanûna paşîn a 1993an (88 salî)
Berkevir (Dirbêsî, Rojavaya Kurdistanê, Sûrî)
BernavApo
PîşeNivîskar, helbestvan
Zimanê nivîsinêKurdî
NeteweKurd
Şêweyê wejêyîHelbest, çîrok
Berhemên navdar
biguhêreBelge

Osman Sebrî (jdb. 5[1] / 7[2] kanûna paşîn 1905, li gundê Narinceya Kolika Semsûrê, Bakurê Kurdistanê - 11ê kanûna paşîn a 1993an li gundê Berkevir, li Başûrê Rojavaya Kurdistanê), mamoste, siyasetmedar, helbestvan û serokêşirê kurd bû. Ew yek ji helbestvan û nivîskarên rewteka kovara Hawarê bû. Apê Osman ji serokên êla Mêrdêsî bû. Ji xêncî helbestvanî û nivîskariyê, ew pardarî xebata rizgarîxwaz a gelê xwe jî bûye.

Jînenîgarî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Osman Sebrî di sala 1905ê de li gundê Narinceya Kolîka Semsûrê çêbûye. Bavê wî serokê êla Mêrdêsiyan bûye. Dema Osman Sebrî hêşta zarok bûye, bavê wî li sala 1915ê çûye ber dilovaniya Xwedê û apê Osman Sebrî ku bûye serokê nû yê êlê, ew xwedî kiriye.

Di 16 saliya wî de apê wî Şikrî Axa jinek jê re anî û wisa ji xwendinê dûr ket. Ji wê jinê sê kur, du ji wan zû mirin û yê siyan kurê wî Welato bû.

Piştî Serhildana Şêx Seîd, Osman jî digel herdu apên wî Şukrî û Nûrî li sala 1926ê hatine girtin û li zîndana Amedê hatine darve kirin. Osman du salan di zindana Denizliyê da maye û piştî efûyeka giştî, li sala 1928ê hatiye berdan.

Di sala 1929ê de, careka din Osman digel 26 serokên kurd tê girtin, lê dîsa zû tê berdan. Ew di 24ê kanûna paşîn ayê pêşîna 1929ê de direve Sûriyeyê, bi maweya du salan wekî endamê Partiya Xoybûnê xebat dike û di kovara Hawarê de li ser mijarên cihêreng dest bi nivîsandinê dike. Gelek helbestên wî hatine çap kirin û hîn yên ne çap kirî jî hene.

Di 1944an de Apo Osman Sebrî de ji nû ve dizewice û xanima wî çerkesî bû. Bi tevahî pênc zarokên wan hene, sê kur Hoşeng, Hoşîn û Heval (m. 8 çiriya paşîn 2023) û du keç Hingir û Hêvî.

Sala 1957ê Apê Osman ligel hin welatparêzên kurd, di xebata damezirandina Partiya Demokrat a Kurdî li Sûriyeyê de cih digire û wekî sekreterê partiyê tê hilbijartin.

Osman Sebrî roja 11ê kanûna paşîn a sala 1993ê diçe rehma Xwedê û li gundê Berkevirê, li binxetê tê veşartin.

Jiyana dîrokrêzî ya Osman Sebrî (Apo)[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • 1905 - Ew di 7ê kanûna paşîn a 1905an de li gundê Narinceya Kolika Semsûrê çavên xwe vedike.
  • 1915 - Bavê wî Sebrî Axa ji ber nexweşiya tîfo di bihara 1915an de diçe ber dilovaniya Xwedê.
  • 1922 - Apê wî jinek jê re anî û wiha ji xwendina dibistana "Rûştiye" dûr ket.
  • 1928 - da dawiya vê salê di zîndana Denizli de
  • 1929 - li Meletîyê didin dadgeha Cengî (Dîwanî Herb)
  • 1929 - Ew di 24ê kanûna pêşîn a 1929an de derbasî binxetê (Sûrî) dibe û dibe endamek ji endamên partiya Xoybûn[2]
  • 1930 - vedigere Bakurê Kurdistanê
  • 1930 - Dûrxistin (sirgûn) li bajarê Reqa
  • 1930 - Di 1ê tîrmeha vê salê de dîsa dikeve Bakurê Kurdistanê bo alîkariya Şoreşa Agiriyê
  • 1930 - meha 10an xweveşartin di nava Inizan de
  • 1930 - dawiya salê derbasî Kurdistana Başûr (Barzan) ji bo xwe bigihîne Birkoyê Celalî, Şoreşa Agirî
  • 1931 - meha gulanê li Mûsil û Bexda di girtîgehê de
  • 1931 - meha hezîranê rev nav Bedewîyan li Tilelqed
  • 1931 - meha çiriya paşîn heya sala 1935an dûrxistin li Aman û Filistîn
  • 1935 - direve nav eşîra Berazan, tê dîlgirtin du mangî di girtîgehê de
  • 1936 - Dûrxistin li girava Madagaskar (Afrîka)
  • 1937 - vegerandina Lûbnanê
  • 1938 - vegerandina Şamê û heya sala 1941ê danxwandina zarokên kurd di "Nadî Seleheddîn" de
  • 1941 - payîza vê salê dîsa direve Kurdistana Bakur (bi tevî lawê xwe Welato yê ku paşê tê şehîdxistin)
  • 1942 - heya sala 1943an xebat di kovara Hawarê de, tev Celadet Bedirxan
  • 1944 - heya sala 1949an karmendiyê dike û bi destê wezîrê (neroyê) hundirî tê avêtin (ji ber xebatên wî yên Kurdewarî)
  • 1956 - danîna hîmê Partiya Demokratî Kurdî li Sûrî
  • 1960 - heya sala 1962an di girtîgehê de
  • 1962 - heya sala 1963an li Beyrût
  • 1963 - 23.05 ya vê salê heya 31.12.1964 di girtîgehê de
  • 1969 - 14.06 ya vê salê dikeve nav Kurdistana Bakur, ji ber ku di 16.03.1969an de biryara 2 sal girtîgehê li ser hatibû dayîn
  • 1972 - heya sala 1973an dîsa di girtîgehê de, li Şamê
  • 1973 - Dewleta Sûrî ji bo wî biryara çavnêriya nêzîkî (Nezareta binçavî) ya temendirêjiyê dertîne û heya dawiya jiyana xwe di bin kontrola polîsên Surî de jiya.

Kurtehelbestek ji Osman Sebrî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

 Maf
 Ger zilmê hene top û tifing, keştî û leşker
 Têk de dişîne ser xwedîmaf pê rê dike şer
 Ew tev nikarin destên wê yên pola bibestin
 Zorbaz û sîtemkarên keleş tê de diwestin
 Her maf wekî ro nayê veşartin bi tevayî
 Bayek tê, dibe ewrên di reş, zû dike sayî

Şam, 1960, Zîndana Mêzê çavkanî: Arşîva Bablekan

Berhemên wî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. ^ Kopîkirina arşîvê, ji orîjînalê di 5 adar 2016 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 8 hezîran 2008{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)
  2. ^ a b Osman Sebrî (2004). Bîranînên Osman Sebrî. Weşanên Aram, Stembol.