Feqiyê Teyran: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Bi înteraktîvî li dîroka rûpelê bigere
← Cudahiya kevntirCudahiya nûtir →
Content deleted Content added
DîtbarîWîkînivîs
Kurteya guhartinê tine
Etîket: Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl
Avestaboy (gotûbêj | beşdarî)
52.689 guhartin
Kurteya guhartinê tine
Etîket: Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl Guhartina mobîl a pêşketî
Rêz 30: Rêz 30:
Feqiyê Teyran li gor hin dîrokzanan di 1590'an de hatiyê dinê û di 1632-1660'an de çûya ser dilovaniya xwe. Li ser van dîrokan riwayetên muxtelif hene. Ya rastî ew e ku Feqiyê Teyran di 1590'an de hatiyê dinê û jiyaneke mezin û bi zanist berdewam kiriye.
Feqiyê Teyran li gor hin dîrokzanan di 1590'an de hatiyê dinê û di 1632-1660'an de çûya ser dilovaniya xwe. Li ser van dîrokan riwayetên muxtelif hene. Ya rastî ew e ku Feqiyê Teyran di 1590'an de hatiyê dinê û jiyaneke mezin û bi zanist berdewam kiriye.


Di gelek vegotin û nivîsan de behsa wê yekê tê kirin ku Feqiyê Teyran helbestvan bû. Ya rasti ew e ku ew ne tenê şaîr bû, lê di ber re fîlozofekî mezin jî bû. Di dema xwe de li ser hizir pir kûr bûye û pir nivîsandiye. Herçend zêde kitêbên wî heta îro nehatibin jî, em dizanin ku wî ne yek an ji du, lê hinek pirtûk nivîsandine. Li ser [[felsefe]], [[dîrok]]ê, dema xwe de û pêşketinên dema xwe hizre xwe aniye ser ziman.
Di gelek vegotin û nivîsan de behsa wê yekê tê kirin ku Feqiyê Teyran helbestvan bû. Ya rasti ew e ku ew ne tenê şaîr bû, lê di ber re fîlozofekî mezin jî bû. Di dema xwe de li ser hizir pir kûr bûye û pir nivîsandiye. Herçend zêde pirtûkên wî heta îro nehatibin jî, em dizanin ku wî ne yek an ji du, lê hinek pirtûk nivîsandine. Li ser [[felsefe]], [[dîrok]]ê, dema xwe de û pêşketinên dema xwe hizre xwe aniye ser ziman.


Feqiyê Teyran li gundê [[Miks]]ê ji dayîk bûye ko girêdayiyê [[Colemêrg]](Hekarî) ye. Lê Mikis an jî [[Miks]], niha girêdayiyê [[Wan]]ê ye. Navê Feqiyê Teyran yê rastî jî, weka di çarînê de gotiye "Mihemed" (Mîr Mihemed) e. Feqî di helbestek xwe de jî navlêka xwe "Mîr Mihê" daniye. Ew bi xwe ji malbatek [[Mîrek|eşîrîye.]] Bavkalê wî ji [[Împaratoriya Osmanî|Dewleta Osmaniyan]] fermana mîrî yê girtine. Di diroka [[wêjeya kurdî]] de cihekî bêhempa digire. Helbestvan, destan-nivîs û çîrok nivîskekî mezin e. Kurê mirekî kurd e. Berhemên nivîskar wek Şêxê Senan, Qiseya Bersiyayî û Qewla Hespê Reş e. Her wiha di nav nivîskarên kurd de cara ewil pexşan nivîsiye (Ber Sîs)
Feqiyê Teyran li gundê [[Miks]]ê ji dayîk bûye ko girêdayiyê [[Colemêrg]](Hekarî) ye. Lê Mikis an jî [[Miks]], niha girêdayiyê [[Wan]]ê ye. Navê Feqiyê Teyran yê rastî jî, weka di çarînê de gotiye "Mihemed" (Mîr Mihemed) e. Feqî di helbestek xwe de jî navlêka xwe "Mîr Mihê" daniye. Ew bi xwe ji malbatek [[Mîrek|eşîrîye.]] Bavkalê wî ji [[Împaratoriya Osmanî|Dewleta Osmaniyan]] fermana mîrî yê girtine. Di diroka [[wêjeya kurdî]] de cihekî bêhempa digire. Helbestvan, destan-nivîs û çîrok nivîskekî mezin e. Kurê mirekî kurd e. Berhemên nivîskar wek Şêxê Senan, Qiseya Bersiyayî û Qewla Hespê Reş e. Her wiha di nav nivîskarên kurd de cara ewil pexşan nivîsiye (Ber Sîs)

Guhartoya 17:45, 27 çiriya paşîn 2019

Feqiyê Teyran
DestûrnameMelayê Cizîrî
PîşeHelbestvan, Çîroknivîs û Fîlozof
BandorkerEhmedê Xanî, Şêx Memdûh Birîfkanî
DînÎslam
Dê û bav
  • Şêx Evdilah (bav)
biguhêreBelge
Tirbeya Feqiyê Teyran li gundê Werezûzê (Miks)
Gora Feqiyê Teyran

Feqiyê Teyran (1590 Colemêrg − 1632[1] Şandîs, Xîzan), yek ji fîlozof û helbestvanekî Kurd yên mezin û klasîk e.[2]

Jînenîgarî

Feqiyê Teyran li gor hin dîrokzanan di 1590'an de hatiyê dinê û di 1632-1660'an de çûya ser dilovaniya xwe. Li ser van dîrokan riwayetên muxtelif hene. Ya rastî ew e ku Feqiyê Teyran di 1590'an de hatiyê dinê û jiyaneke mezin û bi zanist berdewam kiriye.

Di gelek vegotin û nivîsan de behsa wê yekê tê kirin ku Feqiyê Teyran helbestvan bû. Ya rasti ew e ku ew ne tenê şaîr bû, lê di ber re fîlozofekî mezin jî bû. Di dema xwe de li ser hizir pir kûr bûye û pir nivîsandiye. Herçend zêde pirtûkên wî heta îro nehatibin jî, em dizanin ku wî ne yek an ji du, lê hinek pirtûk nivîsandine. Li ser felsefe, dîrokê, dema xwe de û pêşketinên dema xwe hizre xwe aniye ser ziman.

Feqiyê Teyran li gundê Miksê ji dayîk bûye ko girêdayiyê Colemêrg(Hekarî) ye. Lê Mikis an jî Miks, niha girêdayiyê Wanê ye. Navê Feqiyê Teyran yê rastî jî, weka di çarînê de gotiye "Mihemed" (Mîr Mihemed) e. Feqî di helbestek xwe de jî navlêka xwe "Mîr Mihê" daniye. Ew bi xwe ji malbatek eşîrîye. Bavkalê wî ji Dewleta Osmaniyan fermana mîrî yê girtine. Di diroka wêjeya kurdî de cihekî bêhempa digire. Helbestvan, destan-nivîs û çîrok nivîskekî mezin e. Kurê mirekî kurd e. Berhemên nivîskar wek Şêxê Senan, Qiseya Bersiyayî û Qewla Hespê Reş e. Her wiha di nav nivîskarên kurd de cara ewil pexşan nivîsiye (Ber Sîs)

Feqiyê Teyran perwerdeya medreseyê girtiye. Kesekî xwenda û zana ye. Di dema wi de axa Kurdistan û rojhilatê medreseyên olî hebû ne. Di van medreseyan de agahiyên olî, dersên ziman û wêjeyê hatine dayin. Bi navê “Feqî” peyva ilm û şagirtiyê ya “teyrê” ji berhema bi navê mentiq et-teyrê têt in. Ev berhema ku pir tê zanin a Feridedîn Etar e. Wateya wê axafitina çûka ye. Feqî hem ji aliyê şêwaza helbestnivîsê hem jî ji aliyê ramanî ve tesîr ji Feridedîn Atarî girtiye. Mewlana ji tesîr ji ferasate tesewufî ya Feridedîn Atarî girtiye. Feqî di wêjeya kurdî de helbestvaneki girîng yê ku li ser xweza, evîn û tesewûfî nivîsiye. Di nava gel de baş tê nasîn. Navê wî yê ku herî zêde tê zanîn Feqiyê Teyran e. Lê em dizanin ku di berhemên xwe de bi navên wek Feqê Tera, Feqiyê Gerok, Miski, Xoce, Mîr Mihê, Mim û hê ji bi kar aniye. Navê wî yê rastîn Mihemed e. Li gorî lêkolînan dibe ku Feqî ji malbateke mîran be. Tirbeya wî hê jî ji navçeya Miksê ya Wanê ye.

Berhem

Çavkanî

  1. ^ Ji nivîstekên li ser kêla gora Feqiyê Teyran jî tê fêmkirin ku Feqî di sala (hicrî: 1041) 1632yan de koçî dawiyê kiriye.
  2. ^ kurtedebiyati.blogcu.com/fegiye-teyran-kimdir/10743044

Bîblîografî

  • Kovara W, 29, sermawez-berfanbar 2009, r. 36-58. (Dosyayeke Feqiyê Teyran tê da heye)
  • M. Xalid Sadînî (2000). Feqiyê Teyran (jiyan, helbest û berhemên wî). Nûbihar, Stenbol.
  • Abdusamet Yigit, Feqiyê Teyran, roman, 2009, Han, berlin. ISBN: 978-3-94040997-34-0
Ji "https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Feqiyê_Teyran&oldid=741656" hatiye standin.