Anatomiya laşê mirov

Kakût

Sîstema rehikan

masûlke

Endamên hindurîn

Laşa mirov binyatekî sirûştî (physical) û sergihayî ye(entire) ji organîzma zîndewera mirovî (human being). Laşê mirov ji serî, milan, du lingan, ûstû, pişt, bejn , pî , zik û sîng pêk tê ye. Bilindiya navîn ya mirovê mest der dorê 1.6 m(5_6 ling) wek dirêjî. Zikmakî yan cenetîks roleke girîng dilîze di pirsgirêka dirêjiya bejna mirov bi riya cînîs(genes). Em dibêjin laşa yan gede mirov ji mirovê sax, û ji mirovê mirî re dibêjin cendek.

Laşa mirovan ji tevînek, ewzan(organan), şaneyan û sîstemên fîziyolojî. Laşa mirovan bi riya zanista anatomî tê xwandin bo beşên geda mirov werê fehmkirin û nexweşiyên neyeksan werê nasîn.

Endamên (organên) mirovan

Endam an organ beşek e laşê mirov û zindiyên din in. Çend endam (organ) dibin sîstemek organan wekî sîstema bêhngirtinê, sîstema hezmê û hwd.

Sîstemên organan karên endamên leşa mirov dimeşîne û rêzikirin dike (sîstemkirin dike). Bê van sîsteman bedena mirov kar nake û najî. Leşê mirov ji çend koendam an sîsteman hevbend dibe, navên wan:

1. sîstema hezmê (givêrdar)
2. sîstema sehkirinê
3. sîstema mîzê
4. sîstema livînê
5. sîstema lîmfî
6. sîstema hormonan (toşpî û livikên ker)
7. sîstema bêhngirtinê
8. sîstema gera xwînê
9. sîstema pirbûnê
10. sîstema rehikan
11. sîstema parastinê.

Her sîstemekê kirdareke xwe taybet (special function) heye û şaşbûneke biçûk di kirdarê yek ji van sîsteman leşa mirov li hev dixe.

Şane û tevînek

• şane
• tevînek
• xwîn
  • sipil, fatereşk, xalxalk
• sîstema lîmfî

Sîstema tevgerandinê

• kakût
• hestî
• livok
• masûlke

Dil û sîstema gerra xwînê

• dil
• xwînbera mezin / aorta
• xwînber
• xwînhêner

Pişik û sîstema bêhngirtinê / sîstema hilmijê

• bêhvil
• Dev
• Qirrik
• Bronş
• Zengilor
• Pişik
• Betana zik an jî diyafram

Sîstema hezmê

• dev
• diran
• ziman
• sorîçk
• made / aşîk, ûr, gede (Anatomî)
• pankreas
• dozdehgirêk
• rûviya zirav / bimbar
• rûviya stûr / sincaq
• rûviya zêde / apandîs
• ziravîk
• kezeba reş

Sîstema mîzê

• gurçik
• lulên mîzê
• kîsika mîzê

Sîstema hormonan

• hîpofîz
• Toşpiya zençelok
• livika paratroîd
• livika tîmus
• pankreas
• bergurçik
• Toşpiyên zayendî

Sîstema rehikan

• mêjî
• mêjuyê biçûk / mêjîkok
• pivazoka mêjû

Sîstema sehkirinê/ pênc seheyan

• dîtin
  • çav
• bîhîstîn
  • guh
• bêhngirtin
  • poz
• tamkirin
  • ziman
• sehkirin
  • çerm, por û pirç

Endamên zayendî

Endamên zayendî yên mêran

• • Kîr
  • batî / gun
  • sergun
  • prostat

Endamên zayendî yên jinan

• • lêvên berzikê
  • xîznê / quz
  • gilik / zîlik
  • malzarûk
  • hêkdank

Çavkanî

• Anatomiya Bedena Mirovan, (Hüseyin Bektaş) û Gîyanê mirovî, (Ezîz Reşîd Akreyî).

Girêdanên derve

 Li Wikimedia Commons medyayên di warê Anatomiya laşê mirov de hene.

• Integrative Biology 131: General Human Anatomy (Fall 2005) by Professor Marian Diamond
• "Anatomy of the Human Body". 20th edition. 1918. Henry Gray.
• Human anatomy in photo
• Human Anatomy Lectures on Video and Other Learning Resouces
• Terminologia Anatomica (names of anatomical features) on FIPAT site
• Human Body Maps (interactive human body) on HL.com